వైశంపాయనుడిలా అన్నాడు - ఇక్ష్వాకుల వంశంలో పుట్టి మహాభిషుడని ప్రసిద్ధికెక్కిన రాజు ఒకడు ఉండేవాడు. అతడు సత్యవాది, సత్యపరాక్రముడు కూడా. ఆ రాజు వేయి అశ్వమేధయాగాలను, వంద రాజసూయ యాగాలనూ చేసి దేవేంద్రుని తృప్తిపరచాడు. ఆ పై స్వర్గాన్ని పొందాడు. (1,2)

తరువాత ఒకానొక సమయంలో దేవతలందరూ బ్రహ్మను సేవింపదలచి ఆయనను సమీపించారు. అక్కడ ఎందరో రాజర్షులూ, ఇక్ష్వాకు వంశస్థుడైన మహాభిషుడు కూడా ఉన్నారు. (3)

అదే సమయంలో నదీమతల్లి అయిన గంగ బ్రహ్మ సన్నిధికి వచ్చింది. గాలి విసురు వల్ల చంద్రకాంతి గల ఆ గంగాదేవి కట్టుబట్ట పైకి లేచింది. (4)

అది గమనించి దేవతలందరూ వెంటనే తలలు వంచుకొన్నారు. రాజర్షి అయిన మహాభిషుడు కొంకు లేకుండా ఆ నదివైపు చూస్తూనే ఉన్నాడు. (5)

అప్పుడు బ్రహ్మ మహాభిషుని అన్యథా భావించి ఇలా శపించాడు. "దుర్బుద్ధీ! నీవు మానవలోకంలో జన్మించి మరల పుణ్యలోకాలను పొందగలవు. ఇక్కడ నీ మనస్సును కొల్లగొట్టిన గంగానదియే మానవ లోకంలో నీకు ప్రతికూలంగా ప్రవరిస్తుంది. (6,7)

నీకు గంగపై కోపం కలిగినప్పుడే నీకు శాపవిమోచనం కలుగుతుంది." (7 1/2)

వైశంపాయనుడిలా అన్నాడు. అప్పుడు మహాభిషమహారాజు బాగా ఆలోచించి తపస్సంపన్నులయిన రాజులను పరిశీలించి అధికతేజస్వి అయిన ప్రతీపమహారాజును తనకు తగిన తండ్రిగా ఎన్నుకొన్నాడు. నదీలలామ అయిన గంగ ధైర్యాన్ని కోల్పోయిన మహాభిషుని గమనించి మనస్సులో ఆయన్నే తలపోస్తూ నిష్క్రమించింది. మార్గమధ్యంలో ఆ గంగ వసువులను చూచింది. వారు స్వర్గం నుండి క్రిందకు దిగుతున్నారు. దిగులుపడి ఉన్నారు. అటువంటి వారిని చూచి ఆ గంగ ఇలా అడిగింది. (8-11)

"ఏమిటి? మీ దివ్యరూపాన్ని ఎలా కోల్ఫోయారు? దేవతలంతా క్షేమమే గదా!" అంది. ఆ వసువులు ఆమెతో ఇలా అన్నారు - "మహానదీ! వసిష్ఠమహాముని మేము చేసిన చిన్న తప్పుతో కోపించి మమ్ముల నందరిని శపించాడు. ఒకనాడు వసిష్టుడు చెట్టుచాటున కూర్చుని సంధ్యోపాసన చేస్తుండగా మేమంతా ఆయనను అతిక్రమించి వెళ్ళాము. దానితో కోపించిన ఆయన మానవులుగా పుట్టండని మమ్ము శపించాడు. (12-14)

ఆ బ్రహ్మవేత్త మాటను మరల్చటానికి వీలులేదు. కాబట్టి నీవు మానవస్త్రీగా జన్మించి వసువుల మయిన మాకు జన్మ నివ్వవలసినది. (15)

కళ్యాణీ! "మేము మానవస్త్రీల కడుపులో ప్రవేశించలేము" - వసువులు అలా అంటే గంగానది 'అలాగే' అని అంగీకరించింది. (16)

గంగ ఇలా అడిగింది - మానవులలో మీకు తండ్రి కాదగినంత గొప్పవాడెవడు? (16 1/2)

వసువులు ఇలా అన్నారు - ప్రతీపమహారాజ కుమారుడు శాంతనుడు లోకప్రసిద్ధుడు అవుతాడు. అతడు మానవలోకంలో మాకు తండ్రి కాదగినవాడు. (17)

గంగ ఇలా అన్నది - అనఘులారా! దేవతలారా! మీరు చెప్పిన రీతిగానే నేనూ అభిప్రాయపడుతున్నాను. ఆ మహారాజు మక్కువను తీర్చి మీ కోరికను కూడా నెరవేరుస్తాను. (18)

వసువు లిలా అన్నారు - త్రిలోకగామినీ! గంగా! మేము నీ కడుపున పడి జన్మించగానే మమ్ములను నీటిలో పడవేయాలి. దానితో మేము స్వల్పవ్యవధిలోనే నిష్కృతి పొందగలుగుతాము. (19)

గంగా ఇలా అన్నది - అలాగే చేస్తాను. కానీ ఆ రాజు సంతానోత్పత్తికై నాతో పెనవేసికొన్న బంధం వ్యర్థం కారాదు. కాబట్టి ఆయనకు ఒక్క కొడుకైనా మిగలాలి. (20)

వసువులిలా అన్నారు - మేమంతా మామా తేజస్సులలోని ఎనిమిదవ భాగాన్ని ధారవోస్తాము. ఆ తేజస్సుతో నీ కొక కొడుకు కలుగుతాడు. అతడు ఆ రాజు కోరిక నెరవేర్చగలడు. (21)

అయితే మానవలోకంలో అతనికి మాత్రం సంతానముండదు. కాబట్టి పరాక్రమవంతుడైన ఆ నీ కుమారుడు మాత్రం సంతానహీనుడవుతాడు. (22)

ఈ విధంగా గంగానదితో ఒప్పుదల చేసికొని వసువులంతా ఆనందించి వెంటనే వారి ఇష్టానుసారంగా వెళ్ళిపోయారు. (23)

ఇది శ్రీమహాభారతమున ఆదిపర్వమున సంభవపర్వమను ఉపపర్వమున మహాభిషోపాఖ్యానమను తొంబదియారవ అధ్యాయము. (96)