196. నూట తొంబది ఆరవ అధ్యాయము
సేదుకవృషదర్భుల చరిత్రము.
వైశంపాయన ఉవాచ
భూయ ఏవ మహాభాగ్యం కథ్యతామిత్యబ్రవీత్ పాండవః ॥ 1
వైశంపాయనుడిలా అన్నాడు.
'మార్కండేయా! క్షత్రియమాహాత్య్మాన్ని గురించి ఇంకా చెప్పవలసినది' అని యుధిష్ఠిరుడు అడిగాడు. (1)
అథాచష్ట మార్కండేయో మహారాజ
వృషదర్భసేదుకనామానౌ రాజానౌ
నీతిమార్గరతావస్త్రోపాస్త్రకృతినౌ ॥ 2
మార్కండేయుడిలా చెప్పాడు. మహారాజా! వృషదర్భుడు, సేదుకుడు అనే రాజులుండేవారు. వారు నీతిమార్గంలో నడిచేవారూ. అస్త్రవిద్యలోను, ఉపాస్త్రవిద్యలోను నేర్పరులు. (2)
సేదుకో వృషదర్భస్య బాలస్యైవ
ఉపాంశువ్రతమభ్యజానాత్ కుప్యమదేయం
బ్రాహ్మణస్య ॥ 3
వృషదర్భునకు చిన్ననాటినుండి కూడా బ్రాహ్మణులకు బంగారం తప్ప మరేమీ ఇవ్వకూడదని రహస్యవ్రతం. అది సేదుకునకు తెలుసు. (3)
అథ తం సేదుకం బ్రాహ్మణః కశ్చిద్
వేదాధ్యయనసంపన్న ఆశిషం దత్త్వా గుర్వర్థీ భిక్షితవాన్ ॥ 4
అశ్వసహస్రం మే భవాన్ దదాత్వితి ।
తం సేదుకో బ్రాహ్మణమబ్రవీత్ ॥ 5
నాస్తి సంభవో గుర్వర్థం దాతుమితి ॥ 6
ఒకమారు వేదాధ్యయన సంపన్నుడైన ఒక బ్రాహ్మణుడు సేదుకుని చెంతకు వచ్చి, దీవెనలిచ్చి గురుదక్షిణకై యాచించాడు.
రాజా! నాకు వేయి గుర్రాల నివ్వండి. అని అడిగాడు. అప్పుడు సేదుకుడు "నీవు కోరిన గురుదక్షిణ నిచ్చే స్థాయి నాకు లేదు" అన్నాడు. (4-6)
స త్వం గచ్ఛ వృషదర్భసకాశమ్
రాజా పరమధర్మజ్ఞో బ్రాహ్మణ తం భిక్షస్వ ।
స తే దాస్యతి తస్యైతదుపాంశువ్రతమితి ॥ 7
నీవు వృషదర్భుని దగ్గరకు వెళ్ళు. ఆయన పరమధర్మజ్ఞుడు. బ్రాహ్మణా ఆయనను యాచించు. (7)
అథ బ్రాహ్మణో వృషదర్భసకాశం గత్వా అశ్వసహస్రమయాచత్ ।
స రాజా తం కశేనాతాడయత్ ॥ 8
అప్పుడు బ్రాహ్మణుడు వృషదర్భుని దగ్గరకు పోయి వేయిగుర్రాల నడిగాడు. ఆ రాజు బ్రాహ్మణుని కొరడాతో కొట్టించాడు. (8)
తం బ్రాహ్మణోఽబ్రవీత్ కిం హింస్యనాగసం మామితి ॥ 9
"ఏ తప్పు చేయని నన్నెందుకు కొట్టించావు"? అని బ్రాహ్మణుడు రాజునడిగాడు. (9)
ఏవముక్త్వా తం శపంతం రాజాఽఽహ ।
విప్ర కిం యో న దదాతి తుభ్యముతాహోస్విద్ బ్రాహ్మణమేతత్ ॥ 10
అడుగుతూనే శపించబోయాడు. అప్పుడు రాజు ఇలా అన్నాడు. బ్రాహ్మణా! నీవడిగినది ఇవ్వనంతమాత్రాన శపిస్తావా? ఇది బ్రాహ్మణులకు తగిన పనియేనా?" (10)
బ్రాహ్మణ ఉవాచ
రాజాధిరాజ తవ సమీపం సేదుకేన ప్రేషితో భిక్షితుమాగతః ।
తేనానుశిష్టేన మయా త్వం భిక్షితోఽసి ॥ 11
బ్రాహ్మణుడిలా అన్నాడు. రాజాధిరాజా! సేదుకుడు పంపగా భిక్షకై నీ దగ్గరకు వచ్చాను. ఆయన ఉపదేశం మేరకు నిన్ను నేను యాచించాను (11)
రాజోవాచ
పూర్వాహ్ణేతే దాస్యామి యో మేఽద్య బలిరాగమిష్యతి ।
యో హన్యతే కశయా కథం మోఘం క్షేపణం తస్య స్యాత్ ॥ 12
రాజు ఇలా అన్నాడు. ఈరోజు నాఖు వచ్చిన ఆదాయాన్ని రేపుదయం నీకు ఇస్తాను. కొరడాతో కొట్టి వట్టిచేతులతో ఎలా పంపుతాను. (12)
ఇత్యుక్త్వా బ్రాహ్మణాయ దైవసికాముత్పత్తిం
ప్రాదాత్ అధికస్యాశ్వసహస్రస్య మూలమేవాదాదితి ॥ 13
అని చెప్పి బ్రాహ్మణునకు ఒకనాటి ఆదాయాన్ని ఇచ్చాడు. అది వేయిగుర్రాల వెలకన్న ఎక్కువే. (13)
ఇతి శ్రీమహాభారతే వనపర్వణి మార్కండేయసమాస్యాపర్వణి సేదుకవృషదర్భచరితే షణ్ణవత్యధిక శతతమోఽధ్యాయః ॥ 196 ॥
ఇది శ్రీమహాభారతమున వనపర్వమున మార్కండేయ సమాస్యాపర్వమను ఉపపర్వమున సేదుకవృషదర్భచరితమను నూట తొంబది యారవ అధ్యాయము. (196)