మార్కండేయ మహర్షి అన్నాడు. రాజా! మహాధైర్యశాలి, మహాబలవంతుడూ అయిన మహాసేనుడు జన్మించిన తరువాత అనేక విధాల భయంకరోత్పాతాలు కలిగాయి. (1)

స్త్రీ పురుషుల మధ్య శత్రుత్వం ఏర్పడింది. ద్వంద్వాల మధ్య వైపరీత్యం ఏర్పడింది. గ్రహాలు, దిక్కులు, ఆకాశం మండుతున్నట్లున్నాయి. భూమి చాల వేగంగా ధ్వనింపసాగింది. (2)

లోకక్షేమాన్ని కోరే మహర్షులు నాలుగు వైపుల మిక్కిలి భయంకరమైన ఉత్పాతాలను చూసి, కలత చెంది, లేచి లోకంలో శాంతి కలగటానికి శాంతి కర్మలను యథావిధిగా అనుష్ఠించారు. (3)

చైత్రరథమనే వనంలో ఉన్న అగ్ని సప్తర్షుల ఆరుగురు భార్యలతో సంగమించి మనకు ఈ మహాభయంకరమైన అనర్థాన్ని కలిగించాడు. (4 1/2)

ఇతరులు ఆడ గరుడపక్షితో 'నీవే ఈ అనర్థాన్ని కలిగించావు' అని అన్నారు. స్వాహాదేవి గరుడపక్షిరూపంలో వెళ్ళటం చూసినవారు ఇలా అనుకొన్నారు. 'ఇదంతా స్వాహాదేవి చేసినపని అని వారికి తెలియదు.' (5,6)

ఆడగరుడపక్షి జనుల మాటలు విని 'ఇతడు నాకుమారుడు' అన్నది. తరువాత మెల్లగా స్కందునివద్దకు వెళ్ళి 'వత్సా! నీకు జన్మనిచ్చిన తల్లిని' అని అన్నది. (7)

సప్తర్షులు తమ ఆరుగురు పత్నుల సమాగమంతో అగ్నిదేవునికి ఒక కుమారుడు కలిగినాడు అన్నమాట విని, అరుంధతీ దేవిని మినహా తక్కిన ఆరుగురి భార్యలను వదిలివేశారు. (8)

ఆ వనంలో ఉండేవారు ఆ సమయంలో ఆ ఆరుగురు ఋషులభార్యలే ఆ పుత్రుని తల్లులని అనటమే దానికి కారణం. స్వాహాదేవి చాలాసార్లు 'ఈపిల్లవాడు నాపుత్రుడే. ఈయన జన్మ రహస్యం నాకు తెలుసు. జనం చెప్పేది అబద్ధం' అని చెప్పినా లాభం లేకపోయింది. (9 1/2)

విశ్వామిత్రమహర్షి సప్తర్షుల యజ్ఞం పూర్తి అయినప్పుడు కామపీడితుడైన అగ్నిదేవుని వెంబడి రహస్యంగా వెళ్ళాడు. అప్పుడు ఆయన ఎవరికి కన్పించలేదు. కాబట్టి ఆయనకు ఈ వృత్తాంతం అంతా తెలుసు. (10,11)

విశ్వామిత్రుడు మొదట కుమారస్వామిని శరణుపొందాడు. మహాసేనుని దివ్యస్తోత్రంతో స్తుతించాడు. (12)

ఆ ముని కుమారస్వామికి మంగళకృత్యాలు అన్నీ చేశాడు. జాతకర్మమొదలైన 13 సంస్కారాలు నిర్వర్తించాడు. (13)

స్కందుని మహిమను, కుక్కుటాన్ని ధరించటం, పరమేశ్వరితో సమానమైన బలం గల శక్తి ఆయుధాన్ని గ్రహించటం, పారిషదులను గ్రహించటం మొదలైన సమస్త కార్యాలను లోకానికి మేలు కలిగించటానికి అవసరమైన రీతిగా సిద్ధం చేశాడు. అందువలన కూమారస్వామికి విశ్వామిత్రముని ఇష్టుడైనాడు. (14,15)

స్వాహాదేవి ఇతర ఋషిపత్నుల రూపాన్ని ధరించి అగ్నిదేవునితో సంయోగం పొందటం తెలుసుకాబట్టి ఆ మునులతో 'మీ భార్యలు ఏ తప్పు చేయలేదు' అని చెప్పాడు. ఆయన చెప్పిన సత్యం తెలిసి కూడా ఋషులు భార్యలను పూర్తిగా వదలిపెట్టారు. (16 1/2)

మార్కండేయ మహర్షి ఇలా అన్నాడు - రాజా! ఆ సమయంలో కుమారస్వామి జననమూ, బలపరాక్రమాలనూ గురించి విన్న దేవతలు అందరు కలిసి ఇంద్రునితో ఇలా అన్నారు. 'దేవా! కుమారుని బలం మనకు తట్టుకొనరానిది. కాబట్టి త్వరగా ఆతనిని సంహరించు. ఆలస్యం చేయవద్దు. అలా ఇప్పుడే చేయకపోతే ఈయన మమ్ములను అందరిని, చివరకు నిన్ను గూడ వశం చేసుకొని దేవేంద్రుడు అవుతాడు.' (17,18 1/2)

అప్పుడు ఆయన బాధపడుతూ "దేవతలారా! ఈ బాలుడు చాలా బలవంతుడు. ఈయన లోకాలను సృష్టించే బ్రహ్మను గూడ యుద్ధంలో జయించగలడు. అందువల్ల నేను ఈ బాలుని చంపే సాహసం చేయలేను." అని మాటిమాటికి చెప్పాడు. (19,20)

ఇది విని వారు 'నీకు ఇప్పుడు బలపరాక్రమాలు లోపించాయి. అందువలననే ఇలా అంటున్నావు. ఆరుగురు లోకమాతలు ఇప్పుడు స్కందుని వద్దకు వెళ్ళాలి. వారు ఇష్టం వచ్చినట్లు పరాక్రమించగలరు. స్కందుని మట్టుపెట్టగలరు. అని అన్నారు. మాతలు ఆ మాటలు విని 'అలాగే' అని బయలుదేరారు. (21 1/2)

సాటిలేని శక్తిగల కుమారస్వామిని చూసి, నిరుత్సాహపడి, 'ఈమహావీరుని ఓడించటం అసంభవం' అని నిశ్చయించుకొని ఆయనను శరణు పొందారు. 'మహాబలా! కుమారా! నీవు మా పుత్రుడవు కావాలసినది. (22,23)

పుత్రప్రేమతో మేము చలించిపోతున్నాం. మా పాలను త్రాగి సంతోషపెట్టు' అని పలికారు. వారిమాటలు విని ఆ సమర్థుడు మాతృస్తనపానాన్ని చేయగోరాడు. (24)

మహాసేనుడు వారిని గౌరవించి వారికోరికను తీర్చాడు. ఇంతలో ఆ మహాబలుడు తండ్రియైన అగ్నిదేవుని చూశాడు. (25)

కుమారుని పూజ స్వీకరించి, శుభంకరుడైన అగ్ని మాతృగణంతో గూడా ఆయనను చుట్టుముట్టి నిలిచి రక్షించసాగాడు. (26)

ఆ సమయంలో మాతృగణానుంచి అవతరించిన క్రోధరూప స్త్రీ చేతిలో త్రిశూలాన్ని పట్టుకొని, తనకు పుత్ర సమానుడైన ఆయనను అన్నివైపుల నుంచి రక్షిస్తూ నిలచింది. (27)

రక్తసముద్ర పుత్రిక, క్రూరస్వభావం గలది, రక్తభోజనప్రియ అయిన ఒక కన్యక పుత్రునివలె ఆయనను గుండెకు హత్తుకొని అన్నివైపుల నుండి రక్షించసాగింది. (28)

వేదప్రతిపాదితుడైన అగ్నిదేవుడు మేకముఖం గలిగి తన సంతానంతో వచ్చి, పర్వతనివాసి అయిన కుమారుని ఆటబొమ్మలతో చిన్నపిల్లవానిని వలె సంతోషపెట్టాడు. (29)

ఇది శ్రీమహాభారతమున వనపర్వమున మార్కండేయ సమస్యాపర్వమను ఉపపర్వమున ఆంగిరసోపాఖ్యానమున కుమారజననము అను రెండు వందల ఇరువది ఆరవ అధ్యాయము. (226)