వైశంపాయనుడిలా అన్నాడు.

యమధర్మరాజు అనుమతిని పొంది సత్యపరాక్రములయిన పాండవులు పదమూడవసంవత్సరంలో రహస్యంగా అజ్ఞాతవాసాన్ని గడపగోరి ఒకచోట చేరి దగ్గరగా కూర్చొని ఆలోచించసాగారు. వారు విద్వాంసులు, వ్రతశీలురు. వనవాసంలో భక్తిభావంతో తమతోబాటు నివసించిన తాపసుల దగ్గర అజ్ఞాతవాసానికి అనుగుణంగా వీడ్కోలు తీసికొనదలచి ధృతవ్రతులూ, మహాత్ములూ అయిన పాండవులు చేతులు జోడించి నిలిచి ఇలా అన్నారు. (1-3)

ఇది మీకందరకూ తెలిసిన విషయమే. ధార్తరాష్ట్రులు వంచనతో మా రాజ్యాన్ని అపహరించటమే కాక మాపై చాలాసార్లు నీతిరహితంగా ప్రవర్తించారు. (4)

మేము పండ్రెండు సంవత్సరాలు కష్టపడుతూ వనవాసం చేశాము. ఇక మిగిలిన పదమూడవ సంవత్సరం అజ్ఞాతవాసం. (5)

కాబట్టి మేము అజ్ఞాతంగా నివసించాలి. అనుమతించండి. సుయోధనుడు, కర్ణుడు, శకుని దురాత్ములు. మాపై తీవ్రశత్రుత్వం కలవారు. మా ఉనికిని తెలిసికొనటంలో నిమగ్నులై గూఢచారులను కూడా నియమించారు. పౌరులతో తనవారితో కూడా విషమంగా ప్రవర్తిస్తారు. (6,7)

మేమంతా మరల బ్రాహ్మణులతో కలిసి మా దేశంలో, మా రాజ్యంలో సుప్రతిష్ఠుల మయ్యేరోజు మాకు వస్తుందంటారా? (8)

వైశంపాయనుడిలా అన్నాడు.

అని పలికి పవిత్రుడైన ధర్మసుతుడు యుధిష్ఠిరుడు దుఃఖశోకార్తుడై కంట తడిపెట్టి మూర్ఛిల్లాడు. (9)

బ్రాహ్మనులందరూ ధర్మజుని సోదరులతో కలిసి ఆయనను ఊరడింపజేశాడు. అప్పుడు ధౌమ్యుడు ధర్మరాజుతో అర్థవంతమైన వచనాలను ఇలా పలికాడు. (10)

రాజా! నీవు విద్వాంసుడవు. సత్యసంధుడవు. మనస్సును, ఇంద్రియాలనూ అదుపులో నుంచుకొన్నవాడివి. ఇటువంటి మనుజులు ఏదో ఆపద వచ్చిందని మోహవశులు కారు. (11)

దేవతలకు కూడా ఎన్నో ఆపదలు వస్తాయి. చాలాసార్లు మహాత్ములయిన ఆ దేవతలు శత్రువులను అణచటానికి అజ్ఞాతంగానే ఉన్నారు. (12)

దేవేంద్రుడు శత్రువులను అణచటానికై నిషధదేశానికి వెళ్ళి అక్కడ గిరిప్రస్థాశ్రమంలో అజ్ఞాతంగా ఉండి తన పని ముగించుకొన్నాడు. (13)

విష్ణుమూర్తి కూడా దైత్యసంహారార్థం హయగ్రీవుడై అదితిగర్భంలో చాలాకాలం అజ్ఞాతంగా ఉన్నాడు. (14)

విష్ణువు బ్రాహ్మణవేషంలో వామనరూపాన్ని ధరించి, త్రివిక్రముడై బలిచక్రవర్తి రాజ్యాన్ని అపహరించిన విషయం నీకు తెలుసు. (15)

అగ్ని నీటిలో ప్రవేశించి, అక్కడే అజ్ఞాతంగా ఉండి, దేవతలకు కార్యసిద్ధిని కలిగించాడు. అదంతా నీవు విన్నావు గదా! (16)

ధర్మజ్ఞా! శత్రుదమనానికై విష్ణువు అజ్ఞాతంగా ఇంద్రుని వజ్రంలో ప్రవేశించి కార్యసిద్ధిని కలిగించిన విషయం నీవెరుగుదువు. (17)

నాయనా అనఘా! బ్రహ్మర్షి అయిన ఔర్వుడు తల్లితొడలో అజ్ఞాతంగా నివసించి దేవకార్యాన్ని సాధించిన విషయం నీవెరుగుదువు. (18)

నాయనా! అదే రీతిగా ఉత్తమతేజస్వి అయిన సూర్యుడు కూడా రహస్యంగా భూమిలో ఉండి శత్రువుల నందరినీ దహించివేశాడు. (19)

భీమపరాక్రముడైన విష్ణువు కూడా దశరథుని ఇంట అజ్ఞాతంగా నిలిచి యుద్ధంలో దశకంఠుని చంపాడు. (20)

ఇదేవిధంగా మహాత్ములెందరో అక్కడక్కడ అజ్ఞాతంగా నీవు కూడా గెలవగలవు. (21)

ఆ రీతిగా ధౌమ్యుడు తగినమాటలతో ధర్మజుని ఆనందింపజేయగా యుధిష్ఠిరుడు శాస్త్రబుద్ధితో, స్వబుద్ధితో ఆలోచించి నిశ్చలంగా నిలిచాడు. (22)

అప్పుడు మహాబలుడు, బలవంతులలో శ్రేష్ఠుడు మహాబాహువు అయిన భీమసేనుడు తన మాటలతో యుధిష్ఠిరుని ఆనందాన్ని పెంపొందింపజేస్తూ ఇలా అన్నాడు. (23)

మహారాజా! గాండీవధారి అయిన అర్జునుడు నీ వలనా, తన ధర్మబుద్ధి వలనా ఇప్పటివరకూ ఏ సాహసమూ చేయలేదు. (24)

శత్రువులను నాశనం చేయగల భీమపరాక్రములైన నకులసహదేవులను నేను నిత్యమూ నివారించాను (25)

మమ్ములను నీవు నియోగిస్తే ఏ పనీ నవ్వులపాలు కాదు. వ్యూహమంతా నీవు చేయి. శత్రువులను గెలుస్తాం. (26)

భీమసేనుడలా అనగానే బ్రాహ్మణులు పాండవులకు పరమాశీస్సుల నిచ్చి, అనుమతి పొంది, భరతవంశీయులైన వారిని వీడ్కొని తమ తమ ఇండ్లకు వెళ్లారు. (27)

వేదవేత్తలూ ముఖ్యులు, సన్యాసులు, మహర్షులు మరల పాండవులను చూడగోరుతూ తమ న్యాయసమ్మతమైన స్థానాలకు వెళ్ళి నిలిచారు. (28)

వీరులు, విద్వాంసులయిన ఆ పంచపాండవులు ద్రౌపదితో, ధౌమ్యునితో కలిసి అక్కడ నుండి లేచి ధనుర్ధారులై వెళ్ళిపోయారు. (29)

అక్కడ నుండి క్రోసెడు దూరం నడచి ఏదోకారణం చూపి అక్కడ ఆగిపోయారు. మరునాడుదయం ఆ నరోత్తములు అజ్ఞాతవాసానికి సంసిద్ధులై ఆలోచనకు కూర్చున్నారు. వారంతా శాస్త్రవేత్తలు, మంత్రశాస్త్రవిశారదులు. సంధి, విగ్రహసమయాన్ని ఎరిగినవారు. (30,31)

ఇది వ్యాసవిరచిత శతసహస్ర సంహిత అయిన మహాభారతమున వనపర్వమున ఆరణేయ పర్వమను ఉపపర్వమున అజ్ఞాతవాసమంత్రణమను మూడవందల పదునేనవ అధ్యాయము. (315)

ఇది వన పర్వము