వైశంపాయను డిట్లు చెప్పాడు. వీరులయిన ఆ పాండవులు ఖడ్గాలు, అమ్ముల పొదులూ ధరించి, చేతులకూ, వ్రేళ్లకూ(రక్షణకోసమయిన) తొడుగులు దాల్చి యమునా నది సమీపానికి వెళ్లారు. (1)

వారు యమునా నది కుడి ఒడ్డున నడిచారు. అరణ్యవాసం ముగించి, తమరాజ్యం పొందాలనే కుతూహలంతో

మహాబలులైన పాండవులు ధనుర్బాణాలు ధరించి గిరిదుర్గాల్లోనూ, వనదుర్గాల్లోనూ నిలుస్తూ(బసచేస్తూ) మృగాలను వేటాడుతూ నడచి పోతున్నారు. (2)

పాండవులు అలా దశార్ణదేశానికి ఉత్తరంగా, పొంచాల దేశానికి దక్షిణంగా, యకృల్లోమ - శూరసేన దేశాలమధ్యలో పయనిస్తూ తాము వేటకాండ్రమని చెప్పుకొంటూ అడవిలోంచి మత్స్యదేశంలోకి ప్రవేశించారు. ధనుస్సులు, కత్తులు ధరించి గడ్డాలు మీసాలు పెరిగి వివర్ణులయి పాండవులు ఆ విరాటుని

రాజ్యంలో ప్రవేశించారు. అపుడు ద్రౌపది ధర్మరాజుతో ఇలా అంది. (3-5)

ధౌమ్యుడు పాంచాలదేశంలో ద్రుపదుని పట్టణంలో ఉన్నట్లు సంస్కృతంలో చెప్పారు. కాని తిక్కన ధౌమ్యుని ఇంతవరకూ తీసుకువచ్చి ఎక్కడో తెలియని ఆశ్రమంలో వదిలాడు. దుర్యోధనాదులకు పాండవుల జాడ ధౌమ్యునివలన బలవంతంగా కూడా తెలియకూడదని తిక్కన భావం. అత డెక్కడున్నాడో పాఠకులకూ తెలియకుండా ఒక్క పుణ్యాశ్రమంబున వసియించె నన్నాడు.

చూడండి - ఎన్నో రకాల పంటపొలాలు, మధ్యలో ఒంటికాలి త్రోవలూ కనపడుతున్నాయి. ఇక్కడికి దూరంగా విరాటుని రాజధాని ఉండాలి అని తోస్తోంది. నాకు చాలా బడలికడా ఉంది. ఈరాత్రి ఇక్కడ బసచేద్దాం. (6)

అపుడు ధర్మరాజు ఇలా అన్నాడు. అర్జునా! ఈ రోజు అడవి నుండి బయటపడి విరాటుని రాజధానిలో బసచేద్దాం. ఉత్సహించి ద్రౌపదిని ఎత్తుకొని రా. (7)

వైశంపాయను డిలా అన్నాడు. వెంటనే అర్జునుడు భద్రగజంలాగా ఆమె నెత్తుకొని నగర సమీపానికి తీసుకొని వచ్చి దింపాడు. (8)

రాజధానికి వచ్చాక ధర్మరాజు అర్జునునితో ఇలా అన్నాడు. ఈ ఆయుధాలను ఎక్కడ భద్రపరచి మనం పురప్రవేశం చేద్దాం? (9)

ఈ ఆయుధాలతో మనం నగరంలో ప్రవేశిస్తే ప్రజలకు భయం కలిగించిన వారమవుతాం. సందేహం లేదు. (10)

ఈ నీ గాండీవం చాలా ఘనమైనది. ప్రజలందరికీ తెలిసినది. దీన్ని తీసుకొని నగరంలోకి వెళితే వెంటనే మనల్ని ప్రజలు కనిపెడతారు/గుర్తిస్తారు. ఇందులో సందేహం లేదు. (11)

మనలో ఒకర్ని గుర్తించినా చాలు. తరువాతిమళ్లీ పన్నెండేళ్లు అరణ్యంలో ప్రవేశించుతాం అని ప్రతిజ్ఞ చేశాం గదా! (12)

అర్జునుడిలా అన్నాడు. రాజా! ఊరి పొలిమేరలో ఉంది చక్కగా ఈ జమ్మిచెట్టు. పెద్దది. గుబురుగా ఉంది. పెద్ద పెద్ద కొమ్మలతో ఎవరూ ఎక్కరానట్లుగా భయంకరంగా ఉంది. పైగా శ్మశానికి సమీపంలో ఉంది. (13)

ఇక్కడ ఒక్క మానవుడుకూడా కనపడటం లేదు. మనం ఇక్కడ ఆయుధాలు పెడితే మనలను ఎవరూ చూడరని నా ఉద్దేశం. (14)

ఈ చెట్టు ఎత్తైన ప్రదేశంలో మొలిచింది. త్రోవకు దూరంగా అడవిలో ఉంది. క్రూరమృగాలు, సర్పాలూ దీని నిండా ఉన్నాయి. విశేషించి చొరరాని శ్మశానానికి దగ్గరలో ఉంది. అందుచేత ఈ శమీవృక్షం మీద మన ఆయుధాలు భద్రపరచి నగరంలోకి వెళదాం. మహారాజా! ఇలా మనం సుఖంగా ఈనగరంలో సంచరిద్దాం. (15,16)

వైశంపాయనుడిట్లన్నాడు. అర్జునుడిట్లా ధర్మరాజుతో చెప్పి చెట్టుమీద ఆయుధాలు నిక్షేపించటానికి మొదలుపెట్టాడు. (17)

తనకెవరూ తోడులేకున్నా దేవతలనూ, మనుష్యులనందరినీ, దిక్కులనూ జయించేందుకు ఉపకరించినదీ, గొప్ప అల్లెత్రాటిధ్వని కలిగినదీ, బలవంతులను సయితం సంహరించేదీ, భయంకరమైనదీ అయిన గాండీవం యొక్క నారిని అర్జునుడు వదిలించాడు (18,19)

కురుదేశాన్నంతనూ రక్షించిన వింటి యొక్క అక్షయమైన నారిని ధర్మరాజు కూడా వింటినుండి సడలించాడు. (20)

భీముడు కూడా తనవింటినారిని వింటినుండి వదిలించాడు. ఆ వింటితోనే భీముడు పాంచాలురను యుద్ధంలో జయించాడు. దిగ్విజయంలో కూడా అనేక శత్రువులను ఒక్కడే ఆ వింటితోనే నిలువరించాడు. పిడుగు పడినట్లుగా పర్వతం బ్రద్దలయినట్లుగా ఉండే ఆ వింటిధ్వని వింటే శత్రువులు యుద్ధంనుండి పారి పోయేవారు. ఆ వింటితోనే సైంధవుని (అరణ్యవాసంలో) లొంగదీసుకున్నాడు. (21-23)

నకులుడు దిగ్విజయంలో పశ్చిమదిక్కును ఏ వింటితో జయించాడో దాని నారిని వదిలించాడు. అతడు దీర్ఘభుజుడు, మాద్రీపుత్రుడు. మితభాషి. బంగరుచాయ ముఖం గల అందగాడు. ఆ వంశంలో అతనితో సమానమయిన రూపం, అందం ఎవరికీ లేదుట. అందుకే అతడు 'నకులుడు' అని సార్థకనామం పొందాడట. ఇంద్రుని వంటి శూరుడు అతడు. (24,25)

శాస్త్రానుసారవ్యవహర్త సహదేవుడు దిగ్విజయంలో దక్షిణదిక్కును జయించిన తన వింటినారిని సడలించాడు. (26)

మెరిసే పొడవైన కత్తులనూ, సంపన్నములయిన అమ్ములపొదులనూ, చురకత్తులనుకూడా ధనుస్సులతో కలిపి కట్టారు. (27)

వైశంపాయనుడిలా అన్నాడు. ఆ తరువాత ధర్మరాజు నకులుని" వీరా! నకులా! ఈ చెట్టు ఎక్కి ధనుస్సులన్నీ దీనిపై నిక్షేపించు" అని ఆజ్ఞాపించాడు. (28)

అప్పుడు నకులుడు చెట్టెక్కి దాని తొర్రలో స్వయంగా ధనుస్సులనూ ఇతరమైన ఆయుధాలనూ దాచాడు. అతనికి అవి దివ్యరూపాలు అనిపించాయి. అక్కడ వాన ఏటవాలుగా పడుతుంది. అందువల్ల ఆయుధాలు తడవవు. నకులుడు వాటిని గట్టి త్రాళ్లతో కట్టాడు. ఒక మృతశరీరాన్ని ఆ చెట్టుకి కట్టారు. దూరం నుంచే దాని దుర్వాసన తగిలి ఇక్కడేదో శవం కట్ట బడిందని నరులు అనుకొని ఈ జమ్మీచెట్టుకి దూరంగా తొలగిపోతారు. "ఈమె మాతల్లు నూటెనభై ఏళ్ల ముసలి" అని చెప్పుతీ ఇది మా వంశాచారమనీ, మాపూర్వు లంతా ఇలాగే చేశారనీ తమకు ఎదురుపడిన గోపాలకులకూ, గొఱ్ఱెలకాపరులకూ చెపుతీ శత్రుసంహారకు లయిన పాండవులు నగరం దగ్గరకు చేరారు. (31-34)

జయుడు, జయంతుడు, విజయుడు, జయత్సేనుడు, జయద్బలుడు అని పాండవులయిదుగురికీ (క్రమంగా) ధర్మరాజు రహస్యపు పేర్లు పెట్టాడు. (35)

ఆ తరువాత వారు తమప్రతిజ్ఞానుసారం పదమూడవ సంవత్సరం అజ్ఞాతవాసం పూర్తి చేయదలచి ఆ విరాటుని నగరంలో ప్రవేశించారు. (36)

ఇది శ్రీమహాభారతమున విరాటపర్వమున పాండవ ప్రవేశపర్వమను ఉపపర్వమున

పురప్రవేశమిఉ ఆయుధాల నిక్షేపణము అను అయిదవ ఆధ్యాయము. (5)