వైశంపాయనుడిలా అన్నాడు. జనమేజయా! ఆతరువాత ధృతరాష్ట్రునకు గాంధారి యందు వందమంది కొడుకులు పుట్టారు. వైశ్యజాతికి చెందిన మరొక భార్యయందు మరొక కొడుకు పుట్టాడు. (1)

పాండురాజుకు కుంతీమాద్రుల యందు మహారథులయిన అయిదుగురు కొడుకులు పుట్టారు. వారు కురువంశాభివృద్ధికై దేవతలద్వారా పుట్టినవారు. (2)

జనమేజయుడిలా అడిగాడు. బ్రాహ్మణోత్తమా! గాంధారి యందు వందమంది కొడుకులు ఎలా పుట్టారు? ఎంత కాలానికి పుట్టారు? వారి ఆయువు ఎంత? (3)

వైశ్యకాంతయందు ధృతరాష్ట్రునకు కొడుకు ఎలా పుట్టాడు? ధర్మచారిణియై, తనకు తగినదై, అనుకూలంగా ప్రవరిస్తున్న ధర్మపత్ని గాంధారితో ధృతరాష్ట్రుడెలా ప్రవర్తించేవాడు? మహాత్ముడైన కిందమునిచే శపింపబడిన పాండురాజుకు దేవతల ద్వారా మహారథులయిన అయిదుగురు కొడుకులు ఎలా జన్మించారు? తపోధనా! పండితా! ఇదంతా సవిస్తరంగా యథాతథంగా వివరించి చెప్పు. మా బంధువులను గురించి ఇలా వినటం నాకు తృప్తిగా లేదు. (4-6 1/2)

వైశంపాయనుడిలా చెప్పాడు. ఒకప్పుడు కృష్ణద్వైపాయనుడు ఆకలితో, అలసటతో ధృతరాష్ట్రుని దగ్గరకు వచ్చాడు. గాంధారి పరిచర్యలతో ఆయనను సంతోషపెట్టింది. వ్యాసుడు ఆమెకు వరమీయదలచాడు. ఆమె తన భర్తతో సమానమైన కొడుకులు వందమందిని కోరింది. (7,8)

ఆ తరువాత ధృతరాష్ట్రుని ద్వారా ఆమె గర్భవతి అయినది. రెండుసంవత్సరాల పాటు ఆగర్భాన్ని ఆమె ధరించినా కాన్పు రాలేదు. అంతలో కుంతికి సూర్యతేజస్సుగల కుమారుడు పుట్టాడని విన్నది. దానితో ఆమె దుఃఖించింది. (9,10)

తన గర్భం ప్రసవం కానందుకు ఎంతో విచారించింది. ఆతరువాత ధృతరాష్ట్రునకు తెలియకుండా ఎంతో ప్రయత్నించి తన గర్భంపై కొట్టుకున్నది. దుఃఖంతో మూర్ఛిల్లింది. అప్పుడు ఆమె గర్భంనుండి ఒక మాంసపిండం బయటపడింది. అది లోహగోళంలా ఉంది. (11,12)

తన కడుపులో రెండు సంవత్సరాలు భరించినా ఫలించని ఆ మాంసపిండాన్ని ఆమె పారవేయదలచింది. అంతలో దానిని గ్రహించిన వ్యాసమహర్షి వేగంగా అక్కడకు వచ్చాడు. తాపనశ్రేష్ఠుడయిన వ్యాసుడు మాంసమయమయిన ఆపిండాన్ని చూచి గాంధారితో "ఎందుకిలా చేస్తున్నా" వని అడిగాడు. (13,14)

ఆమె తన అభిప్రాయాన్ని ఆ మహర్షికి ఉన్నదున్నట్లు చెప్పింది.

గాంధారి ఇలా అన్నది. కుంతికి సూర్యతేజస్సుతో సమానమయిన తేజోమూర్తి మొదటికొడుకు పుట్టాడని విని భరించరాని దుఃఖంతో నేను కడుపుకొట్టుకొన్నాను. నీవు నాకు వందమంది కొడుకులను వరంగా ఇచ్చావు. ఇది చూడు. వందమంది కొడుకుల స్థానంలో మాంసపుముద్ద పుట్టింది. (15,16 1/2)

వ్యాసుడిలా అన్నాడు. గాంధారి! నేనిచ్చిన వరం మేరకే జరుగుతుంది. మరొకవిధంగా జరగదు. (17)

నేను మాటవరసకు కూడా ఇంతవరకు అసత్యమాడలేదు. ఇక వరదానం చేసేటప్పుడు అసత్యానికి అవకాశమెక్కడిది? వెంటనే నూరు నేతికుంఅలను ఏర్పాటుచేయించు. (17,18)

బాగా చాటుగా దాచి వాటిని కాపాడే ఏర్పాటు చేయి. ఈ మాంసపిండాన్ని చల్లటి నీటితో తడుపు. (19)

వైశంపాయనుడిలా అన్నాడు. అప్పుడు ఆ మాంసపిండాన్ని తడపగా అది నూరు ముక్కలయింది. బొటనవేలంత పరిమాణంతో నూరు గర్భాలుగా విడివిడిగా ఏర్పడింది. (20)

రాజా! కొంతకాలం గడవగా క్రమంగా ఆ మాంసపిండం పరిపూర్ణంగా నూటొక్క భాగాలు అయింది. (21)

ఆతరువాత వాటిని ఆయా కుండలలో పెట్టి, బాగా గోప్యంగా ఉన్న ప్రదేశంలో ఉంచి, వాటిని రక్షించే ఏర్పాటు చేశారు. (22)

తరువాత వ్యాసుడు "మరలా ఇంతకాలం తరువాతనే ఈ కుండలను తెరవా"లని గాంధారికి గట్టిగా చెప్పాడు. (23)

ఈవిధంగా పలికి ధీమంతుడైన వ్యాసభగవానుడు తాను ఆదేశించినట్లుగా వాటి ఏర్పాట్లు చేయించి తపస్సుకోసం హిమాలయపర్వతానికి వెళ్ళిపోయాడు. (24)

తరువాత రెండు సంవత్సరాలు గడిచిన తర్వాత కుండలలో మాంసపిండాల నుంచిన క్రమంలోనే ముందుగా దుర్యోధనుడు పుట్టాడు. జన్మకాలప్రమాణాన్ని అనుసరించి దుర్యోధనుని కన్న ధర్మరాజు పెద్దవాడు. (25)

దుర్యోధనుడు జన్మించిన విషయాన్ని భీష్మవిదురులకు తెలియజేశారు. ఎదిరించరాని వీరుడు దుర్యోధనుడు పుట్టిన సమయంలోనే మహాబాహువూ, పరాక్రమవంతుడూ అయిన భీముడు కూడా పుట్టాడు. దుర్యోధనుడు పుట్టగానే గాడిదలు అరిచినట్టుగా అరుస్తూ ఏడ్చాడు. గాడిదలూ, గ్రద్దలూ, నక్కలూ, కాకులూ దానికి ప్రతిగా అరిచాయి. (26-28)

పెనుగాలులు వీచాయి. దిక్కులు మండిపోయాయి. రాజా! దానికి బెదిరిపోయిన ధృతరాష్ట్రుడు భీష్మునీ, విదురునీ, అనేక బ్రాహ్మణులనూ, మిత్రులనూ, కురువంశ ప్రముఖూలనూ పిలిపించి వారితో ఇలా అన్నాడు. (29-30)

మన వంశాన్ని వృద్ధిచేయగల రాజకుమారుడు యుధిష్ఠిరుడు జ్యేష్ఠుడు. తన గుణాలతో రాజ్యాధికారాన్ని పొందాడు. అతని విషయంలో ఎత్తి చూపవలసినది ఏదీలేదు. (31)

యుధిష్ఠిరుని తర్వాత దుర్యోధనుడు పెద్దవాడు. దుర్యోధనుడు కూడా రాజు కాగలడా? ఈవిషయాన్ని ఆలోచించి నాకు వాస్తవాన్ని వివరించండి. జరుగవలసిన దానిని స్పష్టంగా చెప్పండి. (32)

భారతా! ఆమాటలు ముగియగానే అన్ని దిక్కుల నుండి క్రూరజంతువులన్నీ ఘోరంగా అరవసాగాయి. అమంగళాన్ని సూచిస్తూ నక్కలు కూతపెట్టాయి. (33)

రాజా! అంతటా భయంకరమైన ఆ అశుభశకునాలనూ గుర్తించి విదురుడూ, ఆ బ్రాహ్మణులూ ఇలా అన్నారు. మహారాజా! నరోత్తమా! నీపెద్ద కుమారుడు పుట్టగానే భీకరశకునాలు పుట్టాయి. దీనిని బట్టి నీకొడుకు వంశాన్ని మొత్తాన్నీ నాశనం చేయబోతున్నాడనిపిస్తోంది. ఇతనిని పరిత్యజించటమే విఘ్నశాంతి కారణమవుతుంది. ఇలాగే కాపాడితే తీవ్రమయిన ఉపద్రవం కలుగుతుంది. (34-36)

భారతా! మహారాజా! నీకు తొంబది తొమ్మిదిమంది కొడుకులనే ఉండనీ, వంశ శాంతిని కోరుకొనేటట్లయితే ఈ ఒక్కడినీ విడిచిపెట్టు. (37)

ఈఒక్కడిని విడిచిపెట్టి నీవంశానికీ, లోకానికీ క్షేమాన్ని కలిగించు. వంశంకోసం వ్యక్తినీ, గ్రామం కోసం వంశాన్నీ, జనపదం కోసం గ్రామాన్నీ, ఆత్మరక్షణకోసం దేశాన్నీ విడిచిపెట్టాలి. విదురుడూ, బ్రాహ్మణులూ ఆరీతిగా చెప్పినా కూడా పుత్రస్నేహబంధంవలన ధృతరాష్ట్రుడు ఆపని చేయలేదు. రాజా! ఆతరువాత ధృతరాష్ట్రునకు నూరుగురు కొడుకులూ పుట్టారు. (38-40)

ఆ తరువాత ఒకనెలకు నూటఒకటవదిగా ఒక ఆడపిల్ల పుట్టింది. పెరుగుతున్న గర్భంతో గాంధారి లేవలేని సమయంలో ఒక వైశ్యకాంత ధృతరాష్ట్ర మహారాజుకు పరిచర్యలు చేసింది. రాజా! ఆసంవత్సరంలో యశస్వి అయిన ధృతరాష్ట్రుడు ఆ వైశ్యకాంతయందు కొడుకును కన్నాడు. అతనిపేరు యుయుత్సుడు. యుయుత్సుడు కరణుడు. ఈ ప్రకారంగా వందమంది కొడుకులూ, నూటొకటవదిగా ఒక కూతురూ, తేజస్వీ, ప్రతాపవంతుడూ, వైశ్యాపుత్రుడూ అయిన యుయుత్సుడూ పుట్టారు. (41-44)

ఇది శ్రీమహాభారతమున ఆదిపర్వమున సంభవపర్వమను ఉపపర్వమున గాంధారీపుత్రోత్పత్తి అనునూటపదునాలుగవ అధ్యాయము. (114)