అనఘా! యజ్ఞం కోసం రాజులు ఇచ్చిన మహాధనసమూహాలు అక్కడ ఎన్నోరకాలు ఉన్నాయి. వానిని చెపుతాను. విను. (1)

మేరుమందరపర్వతాల మధ్య ప్రవహించే శైలోదమనే నదికి ఇరువైపుల ఉన్న వెదురుబొంగుల అందమైన నీడలలో నివసించే ఖస, ఏకాసన, అర్హ, ప్రదర, దీర్ఘవేణు, పారద, కుళింద, తంగణ, పరతంగణ దేశాధిపతులైన రాజులు చీమలు కూడబెట్టిన "పిపీలికం" అనే బంగారాన్ని ద్రోనపరిమాణం కలదానిని కుప్పలుకుప్పలుగా తెచ్చారు. (2-4)

శ్రేష్ఠమైన నల్లని చామరాలను, చంద్రకాంతి గల తెల్లని చామరాలను, హిమాలయపుష్పాల నుండి పుట్టిన రుచికరమైన మధువును, మిక్కిలిగా తెచ్చారు. మహాబలసంపన్నులైన పర్వతప్రాంతపు రాజులు ఇంకా ఉత్తరకురు దేశాలవారు గంగాజల సముద్భూతమై హారాలుగా కూర్చదగిన రత్నాలను, ఉత్తరకైలాసం నుండి ఓషధులను, కానుకలుగా తెచ్చి అజాతశత్రువు అయిన ఆ యుధిష్ఠిరుని ద్వారం వద్ద వినీతులై నిలిచిపోయారు. (5-7)

రాజా! హిమవత్పర్వతానికి ఆవలివైపు సూర్యోదయగిరిపై నివసించే రాజులు; సముద్రతీరమందున్న కారూషదేశపు వాసులు, లౌహిత్య పర్వతవాసులు - వీరంతా ఫలమూలాలు తినేవారు, చర్మవస్త్రధారులు, క్రూరశస్త్రాలు ధరించేవారు, క్రూరకర్ములు అయిన కిరాతులు - వీరిని కూడా అక్కడ నేను చూశాను. (8,9)

చందనకాష్ఠాలు, అగురుకాష్ఠాలు, కృష్ణాగురుకాష్ఠాలు - వీటియొక్క మోపులను, చర్మాలు, రత్నాలు, బంగారం, గంధద్రవ్యాలు - వీటి రాశులను, కిరాత దేశవాసినులైన దాసీలను పదివేలమందిని, పర్వతప్రాంతాలలో దొరికే మిక్కిలి కాంతి గల బంగారాన్ని సంగ్రహించి సమస్తకానుకలతో వచ్చిన రాజులు ద్వారం వద్ద నిలిచి ఉండేవారు. (10-12)

కిరాత, దరద, దర్వ, శూర, యమక, ఔదుంబర, దుర్విభాగ, పారద, బాహ్లిక, కాశ్మీర, కుమార, ఘొరక, హంసకాయన, శిబి, త్రిగర్త, యౌధేయ, భద్ర, కేకయ, అంబష్ఠ, కౌకుర, తార్ష్య, వస్త్రవ, పహ్లవ, వశాతల, మౌలేయ, కుద్రక, మాలవ, శౌండిక, కుకుర, శాక, అంగ, వంగ, పుండ్ర, శాణవత్య, గయ-ఈ ఉత్తమకుల సంజాతులు, శ్రేష్ఠులు, శస్త్రధారులు అయిన క్షత్రియులు వందలకొద్దీ బారులు తీరి యుధిష్ఠిరునికి ధనాన్ని సమర్పించుకొన్నారు. (13-17)

భారతా! వంగ, కళింగ, మగధ, తామ్రలిప్త, పుండ్రక, దౌవాలిక, సాగరక, పత్రోర్ణ, శైశవ, కర్నప్రావరణ - మొదలైన అనేక క్షత్రియ భూపతులు ద్వారం వద్ద నిలుచుండగా రాజాజ్ఞపై ద్వారపాలురు వారికి "మంచి కానుకలను తెచ్చిన మీకందరికీ నిశ్చిత సమయంలో ప్రవేశం లభిస్తుంది" అని చెపుతున్నారు. (18,19)

క్షమాశీలులు, కులీనులు అయిన రాజులు ఒక్కొక్కరు వేయి చొప్పున కామ్యకసరోవరసమీపంలో లభించే ఏనుగులను బహూకరించి లోపలకు ప్రవేశం పొందారు. ఆ ఏనుగులు పొడవైన దంతాలు కలిగి, బంగారు సూత్రాలతో కట్టబడి, పద్మవర్ణంతో, పైన వస్త్రాలు కప్పబడి, కవచావృతాలై, కొండలవలె, మదించి ఉన్నాయి. (20,21)

వీరేకాక ఇంకా ఇతర భూపాలగణాలు అనేక దిక్కుల నుండి కానుకలను తెచ్చారు. మహాత్ములైన ఇతరులనేకులు కూడా అక్కడకు వచ్చి రత్నాలను కానుకలుగా సమర్పించారు. (22)

ఇంద్రుని స్నేహితుడు అయిన చిత్రరథుడనే గంధర్వరాజు వాయువేగం కలిగిన నాలుగువందల దివ్యాశ్వాలను ఇచ్చాడు. (23)

తుంబురుడనే గంధర్వరాజు మహాసంతోషంతో - మామిడాకుల రంగుకలిగి, బంగారు హారాలతో అలంకరింపబడిన వంద గుఱ్ఱాలను ఇచ్చాడు. (24)

మహారాజా! కౌరవ్యా! పుణ్యాత్ముడైన శూకరదేశపు రాజు ఉత్తమమైన వంద ఏనుగులను ఇచ్చాడు. (25)

మత్స్యదేశపురాజయిన విరాటుడు బంగారుహారాలు కలిగిన రెండువేల మదపుటేనుగులను కానుకగా సమర్పించాడు. (26)

రాజా! వసుదానుడనే రాజు పాంశురాష్ట్రం నుండి ఇరవైయారు ఏనుగులను, జవసత్త్వాలు, యుక్తవయసు బంగారుహారాలు కలిగిన, రెండువేల గుఱ్ఱాలను, సమస్త వస్తువులను కానుకలుగా తెచ్చి యుధిష్ఠిరునికి నివేదించాడు. (27,28)

రాజా! ద్రుపదుడు దాసీసహస్రాన్ని, భార్యలతోపాటు పదివేల దాసులను, గజాలు పూన్చిన ఇరవైయారు రథాలను, తన సమస్తరాజ్యాన్ని యజ్ఞం కోసం పాండవులకు సమర్పించాడు. (29 1/2)

వృష్ణివంశీయుడయిన వాసుదేవుడు కూడా అర్జునుని ఆదరించి పద్నాలుగువేల ఏనుగులను ఇచ్చాడు. అర్జునుని యొక్క ఆత్మకృష్ణుడు. కృష్ణుని యొక్క ఆత్మ అర్జునుడు. (30,31)

అర్జునుడు ఏది చెప్పినా శ్రీకృష్ణుడు నిస్సంశయంగా అంతా చేస్తాడు. కృష్ణుడు అర్జునుని కోసం స్వర్గలోకాన్ని కూడా విడిచిపెడతాడు. (32)

అలాగే పార్థుడు కూడా కృష్ణుని కోసం ప్రాణాలనైనా ఇస్తాడు. మలయ, దర్దుర పర్వతాల నుండి అక్కడి రాజులు పరిమళభరితమైన చందనరసాన్ని, చందనాన్ని, అగురు ముద్దలను బంగారు కుండలలో పెట్టి తెచ్చారు. (33 1/2)

మిరుమిట్లు కొలిపే మణిరత్నాలు, బంగారం, సన్నని వస్త్రాలు తెచ్చిన చోళపాండ్యరాజులు కూడా ద్వారమ్ వద్ద ఉండి లోనికి ప్రవేశించలేకపోయారు. (34 1/2)

సింహళదేశనరేశులు సముద్రంలోని సారభూతమైన వైడూర్యాలను, ముత్యాలప్రోవులను, వందలకొద్దీ ఏనుగుల మీద కప్పే వస్త్రాలను తెచ్చారు. (35 1/2)

ఆ సింహళదేశపు రాజులు మణిమయవస్త్రాలు ధరించి ఉన్నారు. నల్లనిశరీరాలతో, ఎఱ్ఱని కనుకొలకులతో ఉన్నారు. వారు కానుకలను తీసుకొని ద్వారం వద్ద నిలబడి ఉన్నారు. బ్రాహ్మణులు, జయించబడిన క్షత్రియులు, వైశ్యులు, శుశ్రూషలు చేసే శూద్రులు యుధిష్ఠిరుని ప్రీతికోసం కానుకలు సమర్పించారు. (36,37 1/2)

సమస్త మ్లేచ్ఛులు, అగ్ర, మధ్య, అంత్య కులాలలో పుట్టిన సర్వవర్ణాలవారూ ప్రేమతోనూ, గౌరవంతోను యుధిష్ఠిరునికి కానుకలు తెచ్చారు. (38 1/2)

నానాదేశాల నుండి వచ్చిన నానాజాతులతో నిండిన యుధిష్ఠిరుని యజ్ఞమండస్థలం - లోకమంతా ఇక్కడే ఉందా అనిపించింది. (39 1/2)

నా శత్రువులకు రాజులు ఇచ్చిన చిన్న పెద్ద కానుకలను చూచి నాకు దుఃఖంతో చచ్చిపోవాలనిపించింది. రాజా! పాండవుల సేవకులను గురించి చెపుతాను. విను. యుధిష్ఠిరుడు వారికి పక్వాహారం, అపక్వాహారం కూడా ఏర్పాటు చేశాడు. (40,41 1/2)

యుధిష్ఠిరుని వద్ద మూడుపద్మాల పదివేల గజారోహకులు, అశ్వారోహకులు, అర్బుదసంఖ్య (పదికోట్లు) కల రథాలు, అసంఖ్యాకమైన కాల్బలం ఉంది. (42 1/2)

యుధిష్ఠిరుని యజ్ఞంలో ఒకచోట అపక్వాహారం కొలుస్తూ తూస్తున్నారు. ఒక చోట పక్వాహారం వడ్డిస్తున్నారు. ఒకచోట పుణ్యహవాచన ధ్వనులు వినిపిస్తున్నాయి. (43 1/2)

యుధిష్ఠిరుని గృహంలో సర్వవర్ణాలవారిలో తినని వానిని, త్రాగనివానిని, అలంకరింపబడనివానిని, గౌరవం పొందనివానిని ఒక్కరినీ చూడలేదు. (44 1/2)

యుధిష్టిరుని గృహంలో నివసించే ఎనభై ఎనిమిది వేల స్నాతకులకు అతడు భరణపోషణలు కల్పిస్తున్నాడు. వారికి ఒక్కొక్కరికి ముప్పదిమంది దాసదాసీలున్నారు. (45 1/2)

ప్రీతులై, సంతుష్టిచెందిన వారు యుధిష్ఠిరునికి శత్రు నాశనం కలగాలని దీవిస్తూ ఉంటారు. (46)

ఇంకొక పదివేల మంది ఊర్ధ్వరేతసులైన యతీశ్వరులు యుధిష్ఠిరుని గృహంలో బంగారు పళ్లెరాలలో భుజిస్తూ ఉంటారు. (47)

రాజా! ద్రౌపది తాను తినకముందే మరుగుజ్జులు, వామనులు మొదలైనవారందరూ తిన్నారా లేదా అని చూచుకొంటూ ఉంటుంది. (48)

భారతా! యుధిష్ఠిరునికి కప్పం చెల్లించనివారు ఇద్దరు మాత్రమే. బంధుత్వం కారణంగా పాంచాలురు, మిత్రత్వం కారణంగా అంధకవృష్ణులు. (49)

ఇది శ్రీమహాభారతమున సభాపర్వమున ద్యూతపర్వమను ఉపపర్వమున దుర్యోధన సంతాపమను ఏబది రెండవ అధ్యాయము. (52)