వైశంపాయనుడిలా అన్నాడు. పరాజితులైన పాండవులు వనవాసదీక్షను స్వీకరించి క్రమంగా అందరు మృగచర్మాలు ఉత్తరీయాలుగా స్వీకరించారు. (1)

రాజ్యాన్ని పోగొట్టుకొని, మృగచర్మాలు ధరించి వనవాసానికి బయలుదేరిన అరిందములైన ఆ పాండవులను చూచి దుశ్శాసనుడిలా అన్నాడు. (2)

'మహానుభావుడైన దుర్యోధనమహారాజు తేజస్సు పెరిగి రాజ్యం ఏకచక్రాధిపత్యమయింది. పాండవులు పరాజితులై ఘోరవిపత్తి పాలయ్యారు. (3)

ఈనాడే ఆ పాండవులు సమతలమార్గాలలో, బీళ్ళలో పయనిస్తూ అరణ్యాలకు వెళ్ళిపోయారు. మనమిప్పుడు శత్రువుల కన్న గుణానుసారంగా గొప్పవారం. ఉన్నతస్థితిలో నున్నవారం. (4)

కుంతీకుమారులు సుఖాలను, రాజ్యాన్ని కోలుపోయి చిరకాలమూ అంతంలేని దుఃఖనరకంలో పడిపోయారు. ధనమదంతో ధార్తరాష్ట్రులను పరిహసిస్తున్న ఆ పాండవులు పరాజితులై ధనాన్ని కూడా కోలుపోయి అరణ్యానికి వెళ్తున్నారు. (5,6)

శకునితో చేసికొన్న ఒడంబడిక మేరకు మృగచర్మాలను ధరించి విచిత్రకవచాలను, ప్రకాశవంతాలయిన దివ్యవస్త్రాలను విసర్జించారు. (7)

మావంటి మగవారు మూడులోకాలోనూ లేరని నిత్యమూ భావించుకొన్న పాండవులు కాలవైపరీత్యం వలన మొలకెత్తని నువ్వుల వలె నిర్వీర్యులై తమస్థితిని తాము తెలిసికొనబోతున్నారు. (8)

అభిమానవంతులు, బలిష్ఠులు అయిన పాండవులు యజ్ఞదీక్షితులు కారు. అయినా యాగదీక్షలో మహాత్ములు ధరించే మృగచర్మాన్ని ధరించారు. కేవలం ఆటవికులు మృగచర్మధారణ చేసినట్లుంది. (9)

సోమవంశజుడు, ధీమంతుడు అయిన ద్రుపదుడు తన పుత్రిని పాంచాలిని పాండవులకివ్వటం తగిన పనికాదు. ఆమె భర్తలు నపుంసకులయ్యారు. (10)

యాజ్ఞసేనీ! పలుచనిమేలి వస్త్రాలు ధరించవలసిన పాండవులు, జింకచర్మాన్ని ఉత్తరీయంగా వేసికొని నిర్ధనులై ప్రతిష్ఠాహీనులై అరణ్యంలో తిరుగుతుంటే నీకు ప్రీతి ఎలా కలుగుతుంది? మరెవరినైనా నీకిష్టమైనవానిని వరించు. (11)

ఈ కౌరవులందరూ శమదమాలు గలవారు. ధనసంపన్నులు. కలిసి ఉండేవారు. వీరిలో ఎవరినైనా భర్తగా వరించు. ఈ కాలవైపరీత్యం నిన్ను పీడించదు. (12)

మొలవని నువ్వులు లాగా, తోలు మృగం లాగా, గింజలు లేని "కాకయవ ధాన్యం' పొల్లులాగా పాండవుల జన్మ నిష్ప్రయోజనమయినది. (13)

మొలవని నువ్వులను ఆశ్రయిస్తే శ్రమ అంతా వ్యర్థం. పతితులయిన పాండవులను సేవిస్తే బ్రతుకంతా వ్యర్థం.' ఈ విధంగా దుర్మార్గుడయిన దుశ్శాసనుడు పాండవులు వినేటట్లు నీచంగా మాట్లాడాడు. (14)

ఆ మాటలు విని భీమసేనుడు తీవ్రంగా కోపించి హిమాలయాల్లో గుహలో ఉన్న సింహం నక్క మీదికి వచ్చినట్టు దుశ్శాసనుని సమీపించి, కోపంతో అతనిని ఆపి, పెద్దగా బెదిరిస్తూ ఇలా అన్నాడు. (15)

భీమసేనుడిలా అన్నాడు.

క్రూరుడా! పాపాత్ములవలె నీవు నీచంగా మాటాడుతున్నావు. శకుని ప్రదర్శించిన మాయా విద్యాప్రభావంతో రాజమండలిలో నిన్ను నీవు ప్రశంసించుకొంటున్నావు. (16)

మాటలబాణాలతో మా మర్మస్థానాలను పీడిస్తున్నావు. యుద్ధంలో నీ మర్మస్థానాలను బ్రద్దలు చేస్తూ నీ ఈ మాటలను నీకు గుర్తు చేస్తాను. (17)

క్రోధానికి, లోభానికి లోనయి నీకు రక్షకులై నీ వెన్నంటి నడుస్తున్నవారిని కూడా యమసదనానికి పంపిస్తాను. (18)

వైశంపాయనుడిలా అన్నాడు. మృగచర్మాన్ని ధరించి భీమసేనుడిలా మాటాడుతుంటే కౌరవుల మధ్యలో నిలిచి దుశ్శాసనుడు సిగ్గులేకుండా "ఎద్దు! ఎద్దు!" అని భీముని పరిహరిస్తూ, పిలుస్తూ నృత్యం చేయసాగాడు. అప్పుడు ధర్మజుడు భీముని నిరోధించాడు. (19)

భీమసేనుడిలా అన్నాడు. దుశ్శాసనా! మోసంతో ధనాన్ని సంపాదించి తనను తాను ప్రశంసించుకొనే నీకే ఇటువంటి క్రూర, నీచ వచనాలు పలకటం సాధ్యం. (20)

పృథాకుమారుడైన ఈ వృకోదరుడు యుద్ధంలో నీ గుండెలు చీల్చి నీ నెత్తురు త్రాగకపోతే పుణ్యలోకాలను పొందలేడు. (21)

నీకొక మాట చెప్తున్నాను. త్వరలోనే సమస్త ధనుర్ధరులు చూస్తూ ఉండగానే ధార్తరాష్ట్రులనందరినీ యుద్ధంలో చంపి శాంతి పొందుతాను. (22)

వైశంపాయనుడిలా అన్నాడు. సభ నుండి పాండవులు నిష్ర్కమించే సమయంలొ మందమతి అయిన దుర్యోధనుడు ఆనందపరవశుడై సింహం వలె నడుస్తున్న ఆ భీమసేనుని గమనాన్ని సరదాగా తన నడకతో అనుకరించాడు. (23)

అది చూచి తన శరీరాన్ని సగభాగం వెనుకకు త్రిప్పి "మూఢుడా! దుశ్శాసనుని నెత్తురు త్రాగటంతో నా కర్తవ్యం ముగియదు. త్వరలోనే నిన్ను సబాంధవంగా యమలోకానికి పంపి, నీవు చేస్తున్న హేళనను గుర్తుచేసి అప్పుడు బదులిస్తాని" అని అన్నాడు. (24)

ఈ ప్రకారం తనకు జరుగుతున్న అవమానాన్ని చూచి బలిష్ఠుడు, అభిమానవంతుడు అయిన భీముడు కోపాన్ని నియంత్రించుకొని యుధిష్ఠిరుని వెనుక నడుస్తూ కౌరవసభలో ఇలా అన్నాడు. (25)

భీమసేనుడిలా అన్నాడు. నేను దుర్యోధనుని చంపుతాను. అర్జునుడు కర్ణుని చంపుతాడు. ఈ జూదరిశకునిని సహదేవుడు చంపుతాడు. (26)

సభామధ్యంలో మరొక పెద్దమాట అంటున్నాను. దేవతలు కూడా నా మాటను వమ్ముచేయరు. కౌరవపాండవుల మధ్య యుద్ధం జరిగినపుడు ఈ సారి దుర్యోధనుని గదతో చంపివేస్తాను. రణభూమిలో నేలపై పడద్రోసి ఈ పాపాత్ముని తలను కాలితో తన్ని నిలబడతాను. (27,28)

వాచాలుడు, దుర్మార్గుడు, క్రూరుడు అయిన ఈ దుశ్శాసనుని నెత్తుటిని సింహం వలె త్రాగుతాను. (29)

అర్జునుడిలా అన్నాడు. భీమా! సజ్జనులు తాము చేయదలచుకొన్న దానిని మాటలతో చెప్పరు. నేటికి పదునాలుగవ సంవత్సరంలో జరుగబోయేది జనం చూస్తారు. (30)

భీమసేనుడిలా అన్నాడు. ఈ నేల దుర్యోధన, కర్ణ, శకుని, దుశ్శాసనుల నెత్తురు త్రాగుతుంది. (31)

అర్జునుడిలా అన్నాడు. మనలో తప్పులనే చూస్తూ, మన బాధలను చూచి ఆనందిస్తూ, కౌరవులకు సలహాలనిస్తూ, ప్రగల్భాలు పలుకుతున్న ఈ కర్ణుని నీ ఆజ్ఞతో రణరంగంలో చంపివేస్తాను. (32)

భీమునకు ప్రియాన్ని కల్గించాలని అర్జునుడిలా ప్రతిజ్ఞ చేస్తున్నాడు. 'కర్ణుని అతని అనుచరులను యుద్ధంలో బాణాలతో సంహరిస్తాను. (33)

మతిచెడి మరెవరైనా నాకెదురునిలిచి యుద్ధం చేస్తే వారినందరినీ నా బాణాలతో యమలోకానికి పంపుతాను. (34)

హిమాలయం కదిలినా, సూర్యుడు తేజస్సు కోలుపోయినా, చంద్రుని చల్లదనం నశించినా నామాట తప్పదు. (35)

నేటికి పదునాలుగవ సంవత్సరంలో దుర్యోధనుడు మనలను సత్కరించి రాజ్యమివ్వకపోతే నేను చెప్పినట్టు జరిగి తీరుతుంది.' (36)

వైశంపాయనుడిలా అన్నాడు. అర్జునుడిలా అనగానే అందగాడు, పరాక్రమశాలి అయిన సహదేవుడు తన విశాలబాహువులను పైకెత్తి కోపంతో కళ్లెఱ్ఱచేసి, పాములా బుసకొడుతూ శకునిని చంపదలచి ఇలా అన్నాడు. (37,38)

సహదేవుడిలా అన్నాడు. గాంధారుల కీర్తిని నాశనం చేస్తున్న మూఢుడా! ఇవి పాచికలని నీవనుకొంటున్నావు. కానీ ఆ రూపంలోని తీవ్రబాణాలవి. యుద్ధానికి నీ అంతట నీవే ఎన్నుకొన్నావు. (39)

భీమసేనుడు నిన్నూ, నీ బంధువులనూ ఉద్దేశించి పలికిన మాటలను నేను తప్పక చేసి చూపిస్తాను. ఆత్మరక్షణకు అన్ని ఏర్పాట్లు చేసుకో. (40)

సౌబలా! క్షాత్రధర్మాన్ని పాటించి నీవు రణరంగంలో నిలిస్తే నేను నిన్నే నీ బాంధవులతో సహా యుద్ధంలో త్వరగా చంపివేస్తాను. (41)

రాజా! సహదేవుని మాటలు విని రాజులలో అందగాడైన నకులుడు కూడా ఇలా అన్నాడు. (42)

నకులుడిలా అన్నాడు.

దుర్యోధనుడి కిష్టమైన రీతిగా ప్రవర్తించాలని ధార్తరాష్ట్రులు ఈ ద్యూతసభలో యజ్ఞసేనుని పుత్రిక అయిన ద్రౌపదిని అనరాని మాటలన్నారు. దుష్ప్రవర్తనతో కాలప్రేరితులై చావగోరుతున్న వారిని అందరనూ యమలోకానికి పంపిస్తాను. (43,44)

ధర్మరాజు ఆదేశంతో ద్రౌపదికి ప్రియాన్ని కల్గిస్తూ త్వరలో ఈ భూమిని ధార్తరాష్ట్రరహితంగా చేస్తాను. (45)

వైశంపాయనుడిలా అన్నాడు. ఈ రీతిగా పురుషసింహాలు, మహాబాహువులయిన ఆ పాండవులు చాలా ప్రతిజ్ఞలు చేసి ధృతరాష్ట్రుని సమీపించారు. (46)

ఇది శ్రీమహాభారతమున సభాసపర్వమున అనుద్యూతపర్వమను ఉపపర్వమున పాండవ ప్రతిజ్ఞాకరణమను డెబ్బది యేడవ అధ్యాయమి. (77)