ఋష్యశృంగుడు చెప్పాడు.

ఇక్కడకు ఒక జడధారి, బ్రహ్మచారి, ఉదారుడు, పొట్టిపొడుగు కానివాడు, బంగారు రంగు, కమలదళాలవంటి కళ్ళు కల్గి దేవతల వలె ప్రకాశించేవాడు వచ్చాడు. (1)

అతని రూపం సుందరం, సూర్యునివలె వెలుగుతున్నాడు. స్వచ్ఛత, నల్లధనం కల నేత్రాలు, తెల్లని రంగు, నల్లని జడలు, సుగంధం, బంగారం సూత్రాలచే బంధింపబడిన పొడవైన జుట్టు కలవాడు. (2)

అతని మెడలో కంఠాభరణం, ఆకాశంలో మెరుపువలె మెరుస్తోంది. అతని వక్షః స్థలంపై రెండుమాంసపు ముద్దలు ఉన్నాయి. వాటిపై రోమాలు లేవు. అతడు చాల అందంగా కనిపించాడు. (3)

ఆ బ్రహ్మచారి నడుము సన్నగా ఉంది. నితంబం మిక్కిలి పెద్దగా ఉంది. నాకౌపీనం క్రిందుగా ముంజమేఖల ఉన్నట్లుగా ఉన్న వస్త్రాలకు పైన బంగారం మొలనూలు కనిపించింది. (4)

పాదాలపై ధ్వనించే ఆభరణం ఎంతో చూడముచ్చటగా ఉంది. చేతులకు నేను రుద్రాక్షలు ధరించినట్లు అతడు కడియాలు ధరించాడు. వాటి నుంచి శ్రవణపేయమైన ధ్వని వస్తోంది. (5)

అతడు అటు ఇటు కదలేటప్పుడు అతని ఆభరణాలు సరస్సులో మత్తహంసల ధ్వనులు వలె ఉన్నాయి. అతని వస్త్రాలు అద్భుతంగా కనిపించాయి. నా బట్టలు అంత అందంగా లేవు. (6)

అతని ముఖం చూడముచ్చటగా ఉంది. ఆ బ్రహ్మచారి ఒక్కొక్కమాట మనస్సును ఆనందసాగరంలో ముంచుతోంది. అతని మాట కోకిల కూతలను మించి ఉంది. ఒకసారి వింటే నా మనస్సు మళ్ళీ మళ్ళీ ఆ మాటలు వినాలి అంటోంది. (7)

తండ్రీ! వసంతఋతువులో గాలిచే కదలాడే ఉద్యానంలా ఆ అందం ప్రకాశిస్తోంది. వాయువుచే సేవింపబడే ఆ బ్రహ్మచారి పవిత్రగంధంతో ప్రకాశిస్తూ ఉన్నాడు. (8)

అతని జటలు బిగింపబడి రెండుగా వేరై నుదుటి మీద విషమంగా ఉన్నాయి. కుండలాల చెవులు చిత్రవిచిత్ర రూపం కల చక్రవాక పక్షుల్లా కనబడ్డాయి. (9)

అతని వద్ద విచిత్రం అయిన గోళాకారపు ఫలం (బంతి) ఉంది. కుడిచేతితో ఆ బంతిని కొట్టుతున్నాడు. ఆ ఫలం భూమిపై పడి మాటిమాటికి పైకి లేచి అతని చేతిలో పడుతోంది. ఆ సమయంలో అతని ముఖం చాల అందంగా కనిపించింది. (10)

గాలికి కదలాడే చెట్టు వలె అతడు బంతిని కొడుతూ నాలుగువైపులా తిరగసాగాడు. దేవపుత్రుని వలె ఉన్న ఆ బ్రహ్మచారిని చూస్తే నామనస్సు ప్రేమతో నిండుతోంది. నాకు ఆ బ్రహ్మచారిపట్ల ఆసక్తి కలిగింది. (11)

అతడు మాటిమాటికి నన్ను కౌగిలించుకొని నా జటలను పట్టి తన ముఖానికి నా ముఖాన్ని ఆనించాడు. ఇలా ముఖానికి ముఖం కలిపి ఒక శబ్దం చేస్తే (ముద్దు) నా హృదయంలో మిక్కిలి ఆనందం కలిగింది. (12)

నేను సమర్పించిన పాద్యానికి అతడు విలువ చూపలేదు. నేనిచ్చిన పండ్లను స్వీకరించలేదు. నాకిది వ్రతసమయమని నాతో అంటూ చాలారకాల పండ్లను నాకు ఇచ్చాడు. (13)

ఆ బ్రహ్మచారి ఇచ్చిన పండ్లలోని రసం నేను ఇచ్చిన పండ్లలో లేదు. ఆ పండ్లతోలు అడవిపండ్లవలె లేదు. నేను అర్పించిన పండ్లలోని సారం కంటె ఆ పండ్లసారం విలక్షణంగా, ఉత్తమంగా అనిపించింది. (14)

ఉదారస్వభావుడయిన ఆ బ్రహ్మచారి త్రాగటానికి ఆ స్వాదయోగ్యమయిన జలం ఇచ్చాడు. ఆ జలం త్రాగుతూనే ఆనందం అవధులు దాటింది. నాకు ఈ భూమి కంపించిందా అన్నట్లు అనిపించింది. (15)

చిత్రాలు, సుగంధయుతాలు అయిన మాలలు పట్టుదారాలతో నేసినట్లు ఉన్నాయి. వాటిని ఇక్కడే విడచి ఆ బ్రహ్మచారి తన ఆశ్రమానికి వెళ్ళాడు. (16)

అతను వెళ్ళాక నేను చైతన్యం కోల్పోయాను. నా శరీరం మండుతున్నట్లు అయ్యింది. ఆ బ్రహ్మచారి వద్దకు వెళ్ళాలి అని లేదా, ఎల్లప్పుడు అతడు నా దగ్గరే ఉండాలి అని భావిస్తున్నాను. (17)

నేను అతని సమీపానికి వెళ్ళుతున్నాను. అతని బ్రహ్మచర్య సాధన ఎట్టిది? ఆర్యధర్మాన్ని పాలించే ఆ బ్రహ్మచారి ఏ తపస్సు ఆచరిస్తున్నాడు? అతనితో ఉండి నేనూ అలాంటి తపస్సు చేస్తాను. (18)

అలాంటి తపస్సు చెయ్యాలనే కోరిక నాహృదయంలో బలంగా ఉంది. అతనిని చూడకపోతే నా మనస్సు ఎక్కువగా తపించిపోతుంది. (19)

ఇది శ్రీమహాభారతమున వనపర్వమున తీర్థయాత్రాపర్వమను ఉపపర్వమున లోమశతీర్థయాత్రయందు ఋష్యశృంగోపాఖ్యానము అను నూట పన్నెండవ అధ్యాయము. (112)