వైశంపాయనుడు చెపుతున్నాడు.

జలపాతాలు, దిగ్గజాలు కిన్నరులు, పక్షులతో కూడి సుఖనివాసానికి చోటైన పర్వతాన్ని విడిచిపెడుతున్న భరతవంశశ్రేష్ఠులైన ఆ పాండవులకు సంతోషంగా లేదు. (1)

తరువాత మళ్ళీ భరతవంశశ్రేష్ఠులైన ఆ పాండవులకు కుబేరుడి మనసునాకట్టుకునే, తెల్లని మేఘాలతో ప్రకాశించే కైలాసాన్ని చూసేసరికి చాలా సంతోషం కలిగింది. (2)

ధనుస్సులను, కత్తులను ధరించిన వీరులూ, నరశ్రేష్ఠులూ అయిన పాండవులు ఎత్తైన పర్వతశిఖరాలను, సింహాల గుంపులను, పర్వతాలలోని నదులను దాటేందుకు ఏర్పరచబడిన వంతెనల వరుసలను, అనేక జలపాతాలను, అక్కడక్కడా పల్లపుభూములను చూస్తూ... అలాగే జంతువులు, పక్షులు, ఏనుగులు తిరుగాడే ఇతరములైన పెద్ద అడవులను చూస్తూ అపాయాల శంక లేకుండా ముందుకు సాగారు. (3,4)

మానవశ్రేష్ఠులైన పాండవులకు అందమైన అడవులు, నదీతీరాలు సరస్సుల తీరాలు కొండలలోని గుహలు రాత్రింబవళ్ళూ వారికి నివాసయోగ్యాలయ్యాయి. (5)

వారు చేరుకోలేని చోటులందు చాలాసార్లు గడిపి, ఊహకందని ఆకారం గల కైలాసపర్వతాన్ని దాటి ఎంతో మనోహరమైన శ్రేష్ఠమైన వృషపర్వుని ఆశ్రమాన్ని చేరుకున్నారు. (6)

వారు రాజర్షి వృషపర్వుని కలుసుకుని అతనిచేత పూజింపబడి శోకమోహాలకు దూరమయ్యారు. గంధమాదనపర్వతం మీద వారు నివసించినతీరును ఉన్నది ఉన్నట్లు విపులంగా చెప్పారు. (7)

దేవతలు, మహర్షులచేత సేవించబడే ఆ వృషపర్వుని పవిత్రమైన ఆశ్రమంలో ఆ వీరులు ఒకరాత్రి సుఖంగా గడిపి తిరిగి విశాలా పట్టణంలోని బదరికాశ్రమానికి సుఖనివాసం కోసం చేరుకున్నారు. (8)

తరువాత అక్కడ నారాయణుని క్షేత్రమును చేరుకుని ఆ మహానుభావులందరూ శోకరహితులై; దేవతలు, సిద్ధులు సేవించే కుబేరుడికి ప్రియమైన కొలను చూస్తూ గడిపారు. (9)

రాజకుమారులు కొలను చూసి విశోకులయ్యారు. పాపరహితులైన బ్రహ్మర్షులు నందనవనాన్ని చేరుకున్నట్లు సంచరిస్తూ పాండవులు ఆనందించారు. (10)

మానవవీరులైన ఆ పాండవులందరూ బదరికాశ్రమంలో సుఖంగా ఒకనెలరోజులు గడిపి తరువాత క్రమంగా వచ్చిన మార్గాన కిరాతరాజైన సుబాహుని దేశానికి బయలుదేరారు. (11)

చీన, తుషార, దరద దేశాలనన్నిటినీ, కుళిందుని సారవంతమైన భూములనూ దాటి పాండవులు దుర్గమమైన హిమాత్పర్వతం దాటి సుబాహుని పురాన్ని చూశారు. (12)

తన దేశానికి వచ్చిన రాజకుమారులు, మనుమలు గురించి విని ప్రీతితో ఆ రాజు కురుశ్రేష్ఠులను అభినందిస్తూ ఎదురుగా వెళ్ళాడు. (13)

రాజైన సుబాహుని కలుసుకుని వారంతా విశోకుడు మొదలైన రథసారథుల్నీ, ఇంద్రసేనుడు మొదలైన పరిచారకుల్ని, ముందు నడిచే సేవకుల్నీ, వంటవారినీ కలిశారు. (14)

వారక్కడ ఒక రాత్రి సుఖంగా గడిపి సారథులందర్నీ, రథాలనూ తీసుకుని అనుచరులతో కలిసియున్న ఘటోత్కచుని విడిచిపెట్టి యమునానది పుట్టినచోటు నుండి హిమాలయానికి బయలుదేరారు. (15)

జలపాతాలతో కూడిన ఆ కొండకు మంచు ఉత్తరీయంలా ఉంది. ఉదయించే సూర్యకిరణాలు పడటంతో లేత ఎరుపు, తెలుపు రంగులు తలపాగావలె ఉన్నాయి. ఆ కొండపై ఉన్న విశాఖయూపాన్ని చేరుకుని ఆ పురుషశ్రేష్ఠులక్కడ నివసించారు. (16)

చైత్రరథవనంలా ఉన్న ఆ విశాలమైన అడవిలో పందులు మొదలైన జంతువులు, పక్షులు నివసిస్తున్నాయి. క్రూరజంతువులను వేటాడటమే ప్రధానమైన పనిగా ఒక సంవత్సరం వారక్కడ అడవిలో సుఖంగా సంచరించారు. (17)

విషాద, మోహాలతో కూడిన మనసుగల భీముడక్కడ ఒకనాడు ఒక కొండగుహలో మృత్యువులా భయంకరమైన ఆకారమూ, బలమూ కల్గి; ఆకలి గొన్న ఒక పామును చేరుకున్నాడు. (18)

అపుడు ధర్మాత్ములలో శ్రేష్ఠుడు, అంతులేని తేజస్సు గల యుధిష్ఠిరుడు భీమునికి దీవి(ఊతం)లా అయ్యాడు. పాముచే ఒళ్ళంతా చుట్టబడ్డ అతనిని విడిపించాడు. (19)

ఆ కురువంశీయులైన పాండవులు పన్నెండవ సంవత్సరం సమీపిస్తూండగా అడవిలో ఆనందంగా గడపటానికే ఉత్సాహపడుతున్నారు. తమకాంతితో ప్రకాశిస్తూ, తపస్సుతో కూడియున్న పాండవులు చైత్రరథంలా ప్రకాశించే ఆ అడవి నుండి బయలుదేరి, ధనుర్వేదం మీదే ఎప్పుడూ ఆసక్తి కలిగి, మరుభూమి (ఎడారి) ప్రక్కన సరస్వతీనదీతీరాన్ని చేరి నివసించాలని ద్వైతవనానికి చెందిన సరస్సు వద్దకు వెళ్ళారు. (20,21)

తపస్సు, ఇంద్రియనిగ్రహం, సదాచారం, సమాధులతో కూడి, ధర్భలు, జలపాత్రలు, వస్త్రములు, రాతిపలకలు సామగ్రిగా కల ఆ ప్రదేశవాసులు ద్వైతవనంలో ప్రవేశించిన పాండవుల్ని చూసి సమీపించారు. (22)

జువ్వి, జిల్లేడు, రౌహీతక, మద్ది, రేగు, చండ్ర, దిరిసెన, మారేడు, ఇంగుదీ(ఇప్ప), పీలు, జమ్మి, కరీర చెట్లు ఆ సరస్వతీ నదీ తీరాన ఉన్నాయి. (23)

యక్షులు, గంధర్వులు, మహర్షుల మనసులను ఆకట్టుకునే దేవనివాసంలా ఉన్న ఆ సరస్వతీనదీతీరంలో ప్రీతితో తిరుగుతూ ఆ రాజకుమారులు సుఖంగా నివసించసాగారు. (24)

ఇది శ్రీమహాభారతమున వనపర్వమున ఆజగరపర్వమను ఉపపర్వమున పునర్ద్వైతవనప్రవేశమను నూట డెబ్బది ఏడవ అధ్యాయము. (177)