వైశంపాయనుడు చెప్పసాగాడు - "ఇలా ఉండగా ఒకసారి పాండవులందరూ సుఖాసీనులై ఉండడం, ద్రౌపది కూడా భోజనం చేసి కూర్చుని ఉండడం తెలుసుకొని దుర్వాసమహాముని పదివేలమంది శిష్యులతో కూడి ఆ వనానికి వచ్చాడు. (1 1/2)

వచ్చిన ఆ అతిథిని చూచి యుధిష్ఠిరుడు ధర్మానుసారం తమ్ముళ్లతో కలిసి ఎదురువెళ్లాడు. అతనికి చేతులు జోడించి నమస్కరించి ఉత్తమాసనం మీద చక్కగా కూర్చుండపెట్టి విధిపూర్వకంగా పూజించి ఆతిథ్యం ఇవ్వదలచి భోజనానికి పిలిచాడు. పైగా "భగవాన్! మీరు మీ ఆహ్నికం పూర్తిచేసుకొని శీఘ్రంగా రండి" అని కూడా చెప్పాడు. (2-4)

అనఘుడైన మహాముని కూడా "శిష్యసహితుడనైన నాకు ఇప్పుడు ఎలా భోజనం పెట్టగలడు" అని ఆలోచించకుండానే శిష్యులతో కలిసి స్నానానికి వెళ్లాడు. మునులందరూ స్నానం చేసి ధ్యాననిమగ్నులయ్యారు. (5 1/2)

రాజా! ఈ లోపల ఇక్కడ స్త్రీ రత్నమూ, పతివ్రతా అయిన ద్రౌపది అన్నం గురించి మిక్కిలిగా వ్యాకులపడింది. (6 1/2)

ఆమెకు ఎంత ఆలోచించినా అన్నం దొరికే ఉపాయం కనిపించలేదు. ఇక కంసారి అయిన కృష్ణుని మనసులో ధ్యానించసాగింది. (7 1/2)

హే కృష్ణా! మహాబాహూ! దేవకీనందనా! అవినాశీ! వాసుదేవా! నమస్కరించిన వారి ఆర్తిని పోగొట్టేవాడా! జగన్నాథా! విశ్వాత్మా! విశ్వజనకా! విశ్వహర్తా! ప్రభూ! అవ్యయా! దీనులను కాపాడేవాడా! గోపాలా! ప్రజాపాలా! పరాత్పరా! మనోబుద్ధులను ప్రేరేపించే నీకు నమస్కరిస్తున్నాను. (8-10)

వరేణ్యా! వరదా! అనంతా! దిక్కులేని వారికి దిక్కు అయినవాడా! పురాణపురుషా! ప్రాణమనోవృత్తులకు గోచరించనివాడా! సర్వాధ్యక్షా! పరాధ్యక్షా! నేను నీ శరణు పొందాను. శరణాగతవత్సలా! దేవా! దయతో నన్ను రక్షించు. (11,12)

నల్లకలువ రేకుల వంటి శ్యామవర్ణం కలవాడా! పద్మగర్భంలోని ఎరుపువంటి కన్నులు కలవాడా! పితాంబరధారీ! ప్రకాశించే కౌస్తుభం ఆభరణంగా కలవాడా! సమస్తప్రాణులకు ఆద్యంతములు నీవే. నీవే వారికి పరమాశ్రయుడవు. నీవు పరాత్పరుడవు. జ్యోతిస్స్వరూపుడవు. విశ్వాత్ముడవు. సర్వతోముఖుడవు. (13,14)

పండితులు నిన్నే పరమబీజమని, సర్వసంపదలకు నిధానమని అంటారు. దేవేశ్వరా! నీవు నాథుడివి (రక్షకుడివి) అయితే ఎన్ని ఆపదలు వచ్చినా భయం ఉండదు. (15)

భగవంతుడా! పూర్వం సభలో దుశ్శాసనుని బారి నుండి నన్ను తప్పించినట్లే ఈ సంకటం నుండి కూడా నన్ను ఉద్ధరించడానికి ఇప్పుడు నీవే తగినవాడివి". (16)

ద్రౌపది ఈ విధంగా ప్రార్థించగానే అచింత్యగతి, పరమేశ్వరుడు, దేవాధిపుడు, జగన్నాథుడు, భక్తవత్సలుడు, భగవంతుడు అయిన కృష్ణుడు ద్రౌపది యొక్క ఆపదను గ్రహించి ప్రక్కనే శయనం మీద ఉన్న రుక్మిణిని కూడా వదిలి త్వరగా అక్కడికి వచ్చాడు. (17,18)

అప్పుడు ద్రౌపది అతనిని చూసి పరమసంతోషంతో అతనికి నమస్కరించి, వాసుదేవునితో ముని రావడం మొదలైన విషయమంతా చెప్పింది. (19)

అపుడు కృష్ణుడు ఆమెతో "నాకు భరించరానంత ఆకలివేస్తుంది. ముందు వెంటనే అన్నం పెట్టు. తరువాత అంతా చేస్తాను." అన్నాడు. ఆ మాటలు విని ద్రౌపది సిగ్గుతో - "సూర్యదేవుడిచ్చిన అక్షయపాత్ర నా భోజనం అయ్యేవరకే పనిచేస్తుంది. దేవా! ఇప్పుడు నా భోజనం అయిపోయింది. అందుకని అన్నం దొరకదు" అంది. (20 21 1/2)

అప్పుడు కమలలోచనుడూ భగవానుడూ అయిన కృష్ణుడు ద్రౌపదితో - "ద్రౌపదీ! ఇది వేళాకోళానికి సమయం కాదు. నేను ఆకలితో ఎంతో అలసిపోయి ఉన్నాను. వెళ్లు. వెంటనే ఆ పాత్ర తెచ్చి నాకు చూపించు" అని బలవంతంగా పాత్రను తెప్పించి, కేశవుడు పాత్రయొక్క అంచుకు అంటుకొని ఉన్న తోటకూర ఆకుముక్కను చూచి దానిని తిని - "దీనితో విశ్వాత్ముడు, యజ్ఞభోక్త, సర్వేశ్వరుడు అయిన భగవంతుడు శ్రీహరి సంతోషించుగాక తృప్తిచెందునుగాక" అన్నాడు. (22-25)

ఇలా అని మహాబాహువు కష్టాలను పోగొట్టేవాడు అయిన కృష్ణుడు సహదేవునితో "మునులందరినీ వెంటనే భోజనానికి రమ్మని పిలువు" అని చెప్పాడు. (26)

నరేశ్వరా! అంతట మహాయశస్వి అయిన సహదేవుడు దేవనదిలో స్నానం చేయడానికి వెళ్లిన దుర్వాసుడు మొదలైన ఆ మునులందరినీ భోజనం కోసం పిలువడానికి త్వరగా వెళ్లాడు. (27 1/2)

అక్కడ నీటిలో దిగి అఘమర్షణ మంత్రాన్ని జపిస్తున్న ఆ మునులందరికీ పరమతృప్తి కలిగి, అన్నరసంతో కూడిన త్రేనుపులు వచ్చాయి. అది గమనించి నీటిలో నుండి బయటికి వచ్చి ఒకరినొకరు చూసుకొంటూ దుర్వాసమునిని చూచి వారంతా ఇలా అన్నారు - "విప్రోత్తమా! యుధిష్ఠిరునికి అన్నం సిద్ధం చేయించమని చెప్పి మనం స్నానానికి వచ్చాం. గొంతువరకు తృప్తిగా ఉన్న మనం ఏం తింటాం? మనం సిద్ధం చేయించిన అన్నమంతా వ్యర్థం అవుతుంది. ఇప్పుడు మనం ఏం చేయాలి?" అని అడిగారు. (28-31)

దుర్వాసుడు అంటున్నాడు - "అనవసరంగా అన్నం వండించి రాజర్షి అయిన యుధిష్ఠిరునిపట్ల గొప్ప అపరాధమే చేశాం. పాండవులు క్రూరదృష్టితో చూచి మనలను భస్మం చేయరుకదా! ధీమంతుడు రాజర్షి అయిన అంబరీషునితో కలిగిన అనుభవం గుర్తుకు వచ్చి హరిపాదాలను ఆశ్రయించిన భక్తజనులను గూర్చి చాలా భయపడుతూ ఉంటాను. పాండవులు కూడా అందరూ మహాత్ములు, ధర్మపరాయణులు. శూరులు, పండితులు, వ్రతపరాయణులు, తపస్వులు, సదాచారరతులు, నిత్యమూ వాసుదేవుని పరమాశ్రయంగా పొందినవారు. వారు కోపగిస్తే నిప్పు దూదిరాశిని కాల్చినట్లుగా దహించివేస్తారు సుమా! కనుక శిష్యులారా! వారిని ఏమీ అడుగకుండానే వెంటనే పారిపొండి." (32-35)

తమ గురువైన దుర్వాసమహాముని ఇలా చెప్పగానే ఆ బ్రాహ్మణులందరూ పాండవులకు మిక్కిలిగా భయపడి, పదిదిక్కులకు పారిపోయారు. (37)

సహదేవుడు దేవనదిలో ఆ మునీశ్వరులు కనిపించక, అటు ఇటు ఉన్న ఆ నదీతీర్థాలలో వారికోసం వెదుకుతూ తిరగసాగాడు. (37)

అక్కడ ఉండే తాపసుల వలన వారంతా పారిపోయారని విని, యుధిష్ఠిరుని వద్దకు వచ్చి ఆ వృత్తాంతాన్ని నివేదించాడు. (38)

తరువాత జితేంద్రియులయిన పాండవులందరూ వారు తిరిగివస్తారనే ఆశతో కొంతసేపటివరకు ఎదురుచూస్తూ ఉండిపోయారు. (39)

"అర్థరాత్రివేళ వచ్చి అకస్మాత్తుగా అతడు మనలను మోసగిస్తాడు. దైవవశాత్తు వచ్చిపడిన ఈ కష్టం నుండి మనం ఎలా బయటపడగలం?" అని మాటిమాటికీ నిట్టూర్పులు విడిస్తూ చింతాపరులై ఉన్నవారిని చూచి శ్రీకృష్ణుడు వారికి ప్రత్యక్షమై ఇలా అన్నాడు - (40,41)

"కుంతీపుత్రులారా! పరమకోపనుడైన దుర్వాసమహర్షి వలన మీకు కలిగిన ఆపదను గుర్తించి ద్రౌపది నన్ను ప్రార్థిస్తే నేను వెంటనే వచ్చాను. ఆ దుర్వాస మహర్షి వలన మీకు కొంచెమైనా భయం లేదు. మీ తేజస్సుకు భయపడి ఇంతకు పూర్వమే పారిపోయాడు. (42,43)

నిత్యమూ ధర్మతత్పరులై ఉండేవారు ఎప్పుడూ కూడా నశించిపోరు. మీనుండి సెలవు తీసుకొంటున్నాను. ఇక నేను వెళ్తాను. మీకు ఎల్లప్పుడూ శుభమగుగాక. (44)

వైశంపాయనుడు చెపుతున్నాడు - కేశవుడు చెప్పినది విని కుంతీపుత్రులు కుదుటపడిన మనసులతో తమ చింతతొలగి, ద్రౌపదీసహితంగా కృష్ణునితో ఇలా అన్నారు - "గోవిందా!ప్రభూ! మహాసాగరంలో మునిగిపోతున్న వారికి నావ దొరికినట్లుగా నిన్ను మేము రక్షకునిగా పొంది అతికష్టమైన ఈ ఆపద నుండి గట్టెక్కాము. (45,46)

శుభం. బయలుదేరు. నీకు కల్యాణమగుగాక" - అని పాండవులు అనుమతించారు. కృష్ణుడు తన నగరానికి బయలుదేరాడు. (46 1/2)

జనమేజయా! మహాత్ములైన పాండవులు కూడా ద్రౌపదితో కలిసి సంతోషమనస్కులై ఒక వనం నుండి మరొక వనానికి తిరుగుతూ గడుపసాగారు. (47 1/2)

రాజా! ఇప్పుడిక్కడ నీవు అడిగినదంతా నీకు చెప్పాను. ఈరీతిగా దుర్బుద్ధులయిన ధార్తరాష్ట్రులు అడవులలో నివసించే పాండవుల పట్ల చేసిన మోసాలన్నీ వ్యర్థం అయ్యాయి. (48,49)

ఇది శ్రీమహాభారతమున వనపర్వమున ద్రౌపదీహరణపర్వమను ఉపపర్వమున దుర్వాసోపాఖ్యానమను రెండువందల అరువది మూడవ అధ్యాయము. (263)