4. నాలుగవ అధ్యాయము
ద్రుపదుని అంగీకారము.
ద్రుపద ఉవాచ
ఏవమేతన్మహాబాహో భవిష్యతి న సంశయః।
న హి దుర్యోధనో రాజ్యం మధురేణ ప్రదాస్యతి॥ 1
అనువర్త్స్యతి తం చాపి ధృతరాష్ట్రః సుతప్రియః।
భీష్మద్రోణౌ చ కార్పణ్యాద్ మౌర్ఖ్యాద్ రాధేయసౌబలౌ॥ 2
ద్రుపదుడు ఇలా అన్నాడు. మహాబాహూ! సాత్యకీ! నీవు అన్నట్లుగానే జరుగుతుంది. సందేహం లేదు. దుర్యోధనుడు రాజ్యాన్ని మృదుపద్ధతిలో ఇవ్వడు.
కొడుకును ప్రేమించే ధృతరాష్ట్రుడు అతనినే అనుసరిస్తాడు. భీష్మద్రోణులు నిస్సహాయతతోనూ, కర్ణ శకునులు మూర్ఖత్వంతోనూ అతనితోనే ఉంటారు. (1-2)
సుతప్రియః అన్న దాన్ని తిక్కన "తనూజ తృష్ణనూనినవాడు" అని వివరించాడు.
బలదేవస్య వాక్యం తు మమ జ్ఞానే న యుజ్యతే।
ఏతద్ధి పురుషేణాగ్రే కార్యం సునయమిచ్ఛతా॥ 3
న తు వాచ్యో మృదువచః ధార్తరాష్ట్రః కథంచన।
న హి మార్దవసాధ్యోఽసౌ పాపబుద్ధిర్మతో మమ॥ 4
బలరాముని సూచన సరికాదు అని నాకనిపిస్తోంది. న్యాయాన్ని, నీతిని కోరే మహాపురుషుడు ఈ పని సాధించాలి. దుర్యోధనుడు ఎన్నటికీ మెత్తని మాటలతో చెప్పదగినవాడు కాదు. ఆ పాపబుద్ధి మెత్తదనానికి లొంగేవాడు కాదని నా అభిప్రాయం. (3,4)
గర్ధభే మార్దనం కుర్యాత్ గోషు తీక్ష్ణం సమాచరేత్।
మృదు దుర్యోధనే వాక్యం యో బ్రూయాత్ పాపచేతసి॥ 5
పాపాత్ముడైన దుర్యోధనునితో మృదువుగా మాట్లాడాలనుకునేవాడు గాడిదపట్ల మెత్తదనాన్ని, ఆవుపట్ల కఱుకుదనాన్ని చూపేవాడు. (5)
మృదుం నై మన్యతే పాపః భాషమాణమశక్తికమ్।
జితమర్థం విజానీయాత్ అబుధో మార్దవే సతి॥ 6
పాపాత్ముడు మెత్తగా మాట్లాడేవానిని అశక్తుడుగా భావిస్తాడు. మూర్ఖుడు ఎదుటివారి మృదుత్వం చూచి తాను గెలిచా ననుకొంటాడు. (6)
ఉద్యో -1-34
ఏతచ్పైవ కరిష్యామః యత్నశ్చ క్రియతామిహ।
ప్రస్థాపయామ మిత్రేభ్యః బలాన్యుద్యోజయంతు నః॥ 7
ఇలాగే చేద్దాం. దానికి తగిన ప్రయత్నం చేయండి. మన మిత్రుల వద్దకు వెళదాం. మన బలాలను సమకూర్చండి. (7)
శల్యస్య ధృష్టకేతోశ్చ జయత్సేనస్య వా విభో।
కేకయానాం చ సర్వేషాం దూతా గచ్ఛంతు శీఘ్రగాః॥ 8
మహారాజా! శల్యుడు, ధృష్టకేతువు, జయత్సేనుడు, కేకయులు మొదలైనవారందరి వద్దకు త్వరగా వెళ్లగలిగిన దూతలను పంపండి. (8)
స చ దుర్యోధనో నూనం ప్రేషయిష్యతి సర్వశః।
పూర్వాభిపన్నాః సంతశ్చ భజంతే పూర్వచోదనమ్॥ 9
దుర్యోధనుడు కూడా తప్పకుండా అన్నివైపులకు దూతలను పంపుతాడు. సజ్జనులు ముందుగా వచ్చినవానికే సహాయం చేస్తారు. (9)
తత్ త్వరధ్వం నరేంద్రాణాం పూర్వమేవ ప్రచోదనే।
మహద్ధి కార్యం వోఢవ్యమ్ ఇతి మే వర్తతే మతిః॥ 10
అందువలన ముందుగానే రాజులందరికీ ఆహ్వానాలు పంపేటందుకు త్వరపడాలి. ఇక్కడ ఉన్న వారందరూ చాలా పెద్ద కార్యభారాన్నే మోయవలసి ఉందని నా అభిప్రాయం. (10)
శల్యస్య ప్రేష్యతాం శీఘ్రం యే చ తస్యానుగా నృపాః।
భగదత్తాయ రాజ్ఞే చ పూర్వసాగరవాసినే॥ 11
శల్యుని వద్దకు, అతనిని అనుసరించే రాజుల వద్దకు, పూర్వసముద్రతీరనివాసియైన మహారాజు భగదత్తుని వద్దకు వెంటనే దూతలను పంపండి. (11)
అమితౌజసే తథోగ్రాయ హార్దిక్యాయాంధకాయ చ।
దీర్ఘప్రజ్ఞాయ శూరాయ రోచమానాయ వా విభో॥ 12
భగవాన్! అలాగే అమితౌజసుడు, ఉగ్రుడు, కృతవర్మ, అంధకుడు, దీర్ఘప్రజ్ఞుడు, శూరుడు, రోచమానుడు వీరందరి వద్దకు కూడా దూతలను త్వరగా పంపాలి. (12)
5) దీర్ఘ ప్రజ్ఞుడు = వృషపర్వుడనే రాక్షసుని అంశతో పుట్టిన రాజు(1-67-16)
6) రోచమానుడు = ఒక రాజు - మహారథులలో పరిగణింపబడినవాడు(5-172-1)
ఆనీయతాం బృహంతశ్చ సేనాబిందుశ్చ పార్థివః।
సేనజిత్ ప్రతివింధ్యశ్చ చిత్రవర్మా సువాస్తుకః॥ 13
బాహ్లికో ముంజకేశశ్చ చైద్యాధిపతిరేవ చ।
సుపార్శ్వశ్చ సుబాహుశ్చ పౌరవశ్చ మహారథః॥ 14
శకానాం పహ్లవానాం చ దరదానాం చ యే నృపాః।
సురారిశ్చ నదీజశ్చ కర్ణవేష్టశ్చ పార్థివః॥ 15
నీలశ్చ వీరధర్మా చ భూమిపాలశ్చ వీర్యవాన్।
దుర్జయో దంతవక్త్రశ్చ రుక్మీ చ జనమేజయః॥ 16
ఆషాఢో వాయువేగశ్చ పూర్వపాలీ చ పార్థివః।
భూరితేజా దేవకశ్చ ఏకలవ్యః సహాత్మజైః॥ 17
కారూషకాశ్చ రాజానః క్షేమధూర్తిశ్చ వీర్యవాన్।
కాంబోజా ఋషికా యే చ పశ్చిమానూపకాశ్చయే॥ 18
జయత్సేనశ్చ కాశ్యశ్చ తథా పంచనదా నృపాః।
క్రాథపుత్రశ్చ దుర్ధర్షః పార్వతీయాశ్చ యే నృపాః॥ 19
జానకిశ్చ సుశర్మా చ మణిమాన్ యోఽతిమత్సకః।
పాంశురాష్ట్రాధిపశ్చైవ ధృష్టకేతుశ్చ వీర్యవాన్॥ 20
తుండశ్చ దండధారశ్చ బృహత్సేనశ్చ వీర్యవాన్।
అపరాజితో నిషాదశ్చ శ్రేణిమాన్ వసుమానపి॥ 21
బృహద్బలో మహౌజాశ్చ బాహుః పరపురంజయః।
సముద్రసేనో రాజా చ సహపుత్రేణ వీర్యవాన్॥ 22
ఉద్భవః క్షేమకశ్చైవ వాటధానశ్చ పార్థివః।
శ్రుతాయుశ్చ దృఢాయుశ్చ శాల్వపుత్రశ్చ వీర్యవాన్॥ 23
కుమారశ్చ కలింగానామ్ ఈశ్వరో యుద్ధదుర్మదః।
ఏతేషాం ప్రేష్యతాం శీఘ్రమ్ ఏతద్ధి మమ రోచతే॥ 24
బృహంతుని పిలిపించండి. రాజులు సేనాబిందువు, సేనాజిత్తు, ప్రతివింధ్యుడు, చిత్రవర్మ, సువాస్తుకుడు, బాహ్లికుడు, ముంజకేశుడు, చైద్యరాజు, సురారి, నదీజుడు, కర్ణవేష్టుడు, నీలుడు, వీరధర్ముడు, పరాక్రమవంతుడైన భూమిపాలుడు, దుర్జయుడు, దంతవక్త్రుడు, రుక్మి, జనమేజయుడు, ఆషాఢుడు, వాయువేగుడు, పూర్వపాలి, భూరితేజుడు, దేవకుడు, పుత్రులతో సహా ఏకలవ్యుడు, కారూషక రాజులు, బలవంతుడైన క్షేమధూర్తి, కాంబోజ, ఋషిక, పశ్చిమద్వీపరాజులు, జయత్సేనుడు, కాశ్యుడు, పంచనదరాజులు, క్రాథపుత్రుడు, దుర్ధర్షుడు, పార్వతీయ రాజులు, జానకి, సుశర్మ, మణిమంతుడు, యోతిమత్సకుడు, పాంశురాజ్యాధిపతి, పరాక్రమ వంతుడైన ధృష్టకేతువు, తుండుడు, దండధారుడు, బృహత్సేనుడు, అపరాజితుడు, నిషాదుడు, శ్రేణిమంతుడు, వసుమంతుడు, బృహద్బలుడు, మహౌజుడు, శత్రునగరవిజేత అయిన బాహువు, పుత్రులతో సహా పరాక్రమశాలియైన సముద్రసేనుడు, ఉద్భవుడు, క్షేమకుడు, వాటధానుడు, శ్రుతాయువు, దృఢాయువు, శాల్వపుత్రుడు, యుద్ధతీవ్రుడు, యువకుడు అయిన కళింగరాజు మొదలైన ముఖ్యులందరి వద్దకు త్వరగా దూతలను పంపి యుద్ధంలో సహాయానికి ఆహ్వానించాలి. ఇదే నా అభిప్రాయం. (13-24)
అయం చ బ్రాహ్మణో విద్వాన్ మమ రాజన్ పురోహితః।
ప్రేష్యతాం ఢ్Hఋతరాష్ట్రాయ వాక్యమస్మై ప్రదీయతామ్॥ 25
మత్స్యరాజా! విద్వాంసుడైన ఈ బ్రాహ్మణుడు నా పురోహితుడు. మన మాటలు ఇతనికి చెప్పి ధృతరాష్ట్రుని వద్దకు దూతగా పంపండి. (25)
యథా దుర్యోధనో వాచ్యః యథా శాంతనవో నృపః।
ధృతరాష్ట్రో యథా వాచ్యః ద్రోణశ్చ రథినాం వరః॥ 26
దుర్యోధనునికి, భీష్మునికి, ధృతరాష్ట్రునికి, వీరాగ్రేసరుడైన ద్రోణునికి ఎవరెవరికి ఎలా చెప్పాలో వివరంగా చెప్పండి. (26)
ఇతి శ్రీమహాభారతే ఉద్యోగపర్వణి సేనోద్యోగ పర్వణి ద్రుపదవాక్యే చతుర్థోఽధ్యాయః॥ 4 ॥
ఇది శ్రీమహాభారతమున ఉద్యోగపర్వమున సేనోద్యోగపర్వమను ఉపపర్వమున ద్రుపదవాక్యమను నాలుగవ అధ్యాయము. (4)